Aandeel in het totaal

Doelenboom

Portefeuillehouder:      S. Munnikendam

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

Zaanstad is een financieel stabiele gemeente, waar we de beleidsdoelstellingen uitvoeren binnen de kaders die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. We maken gebruik van een actief risicomanagement, zodat tegenvallers zo veel mogelijk worden voorkomen. Het programma Financiën is ondersteunend aan de andere programma's in de begroting, zodat de doelstellingen uit die programma’s kunnen worden behaald. Daarnaast stelt de gemeente zich tot doel om in de begroting de beleidsmatige en financiële aspecten zo transparant en eenvoudig mogelijk te presenteren, als basis voor een goed debat.

Het financiële beleid ligt grotendeels vast in de Gemeentewet. De gemeente heeft wel enige beleidsvrijheid. Voor de gemeentefinanciën stelt de gemeenteraad de kaders vast met de begroting en de financiële verordening. De controlerende rol van de raad komt tot uiting bij de jaarstukken. Namens de raad controleert de accountant de jaarstukken. De  Rekenkamer Metropool Amsterdam ondersteunt de gemeenteraad bij zijn kader stellende en controlerende taak. Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is verantwoordelijk voor het financieel toezicht.

Het heffen en innen van belastingen ligt ook grotendeels vast in de Gemeentewet, waardoor de  beleidsvrijheid beperkt is. De gemeenteraad stelt de Belastingverordeningen vast. Gemeenten kunnen alleen belastingen heffen die zijn opgenomen in de Gemeentewet en retributies (betaling aan de overheid voor een verleende dienst) mogen maximaal kostendekkend zijn.

Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De waardering wordt ook gebruikt door medeoverheden. De Waarderingskamer houdt toezicht op de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ. De uitvoering van de Wet WOZ en het heffen en innen van belastingen voeren wij efficiënt uit.

1 Stabiel financieel beleid

De gemeente voert een stabiel financieel beleid waarmee de financiële basis op orde blijft. Het uitgangspunt is dat we rekeningen niet doorschuiven naar toekomstige bestuursperiodes en dat we tegenvallers kunnen opvangen. Ook streeft de gemeente naar een positief oordeel van de toezichthouders over (de interne beheersing van) de gemeentefinanciën. De verantwoording over de uitgaven in het sociaal domein is daarbij een blijvend aandachtspunt, specifiek de inkoop van jeugdzorg.

Tot slot zijn er in 2017 landelijke verkiezingen geweest. Het nieuw op te stellen regeerakkoord kan andere financiële voorwaarden scheppen voor Zaanstad. Wij monitoren dit proces en de uitkomsten en beïnvloeden de uitvoering via landelijke netwerken als VNG en G32.

De woonlasten in de gemeente Zaanstad blijven in 2018 ongeveer gelijk. In enkele andere gemeenten zullen de woonlasten naar verwachting dalen. Hierdoor zal de gemeente Zaanstad een hoge positie op de ranglijst 'woonlasten grote gemeenten' houden. Wat hier ook mee te maken heeft is dat een aantal gemeenten precariobelasting heeft ingevoerd op ondergrondse  kabels en leidingen. Huishoudens betalen, via het drinkwaterbedrijf en beheerder van het energienetwerk, indirect belasting. Zo kan de OZB lager blijven in de gemeenten die deze belasting hebben ingevoerd. Hierdoor geeft de ranglijst een vertekend beeld.

Effectindicator

Nulmeting

Realisatie
2016

Begroting
2017

Begroting
2018

Streef-
waarde

Bron

Oordeel toezichthouder

Matig

Redelijk

Redelijk

Redelijk

Redelijk

Jaarlijkse beoordeling van de financiële positie door de toezichthouder

Oordeel accountant over getrouwheid

Positief

Positief

Positief

Positief

Accountantsverklaring  bij de jaarstukken

Oordeel accountant over rechtmatigheid

Positief

Positief

Positief

Positief

Accountantsverklaring bij de jaarstukken

Positie in de ranglijst woonlasten grote gemeenten

1

2

> 3

2

> 5

Kerngegevens belastingen grote gemeenten, COELO

Demografische druk (groene + grijze t.o.v. 15-64 jaar)

66,6% (2014)

68,1%

-

-

-

CBS

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

1.1 Organisatie financiële processen

Bij een financieel solide beleid hoort dat jaarlijkse noodzakelijke uitgaven uit de exploitatie kunnen worden betaald. Kapitaallasten moeten beheersbaar blijven, zodat de begroting meerjarig niet wordt vastgezet. De gemeente dekt structurele lasten met structurele baten. Door actief te sturen op risico’s en te zorgen voor voldoende buffer om tegenvallers op te vangen, voorkomen wij financiële tegenvallers zo veel mogelijk. Risicomanagement is daarbij een belangrijk instrument. Elk jaar wordt een doelmatigheidsonderzoek in het kader van artikel 213a uitgevoerd. Daarnaast voeren we meerdere kleinere onderzoeken uit op specifieke onderwerpen.

Prestatie-indicator

Nulmeting

Realisatie
2016

Begroting
2017

Begroting
2018

Streef-
waarde

Bron

Het aantal afgeronde 213a-onderzoeken per jaar

2

1

2

1

Minimaal 1

Gemeentelijke registratie

Realisatie uitvoering verbijzonderde interne controles (VIC's)

100%

100%

100%

100%

100%

Gemeentelijke registratie

Tijdigheid P&C-documenten conform planning raad

100%

100%

100%

100%

100%

Jaarplanning raad

Meer gebruik maken van geautomatiseerde controles in financiële processen

Gebruik maken van dataprocessing en datamining voor efficiëntere audits

Extra inzetten op interne beheersing vanwege de inrichting verantwoording in het sociale domein rondom inkoop jeugdzorg

Monitoren van de gevolgen van een nieuw regeerakkoord

Het uitvoeren van onderzoek naar nieuwe financierings- en bekostigingsarrangementen (zie ook paragraaf Treasury)

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico

Toelichting

Beheersmaatregel

Nieuw regeerakkoord

Er kunnen nieuwe afspraken worden gemaakt die het financiële kader van de gemeente Zaanstad negatief of positief beïnvloeden.

Tijdig de consequenties van het nieuwe beleid voor Zaanstad in beeld brengen en via landelijke netwerken als VNG en G32  adviseren ten aanzien van de gevolgen.

1.2 Investeringsfonds

Het Investeringsfonds is opgezet ter dekking, geheel of gedeeltelijk, van nieuwe en uitbreidingsinvesteringen. De gemeente rapporteert twee keer per jaar via de rapportage Investeringsfonds over de realisatie van de projecten die een bijdrage krijgen uit het Investeringsfonds. Om in de toekomst de investeringen te kunnen blijven doen die samenhangen en nodig zijn voor de groei van de stad, wordt met ingang van deze begroting de jaarlijkse dotatie aan het fonds verhoogd. In 2018 wordt € 1 miljoen extra toegevoegd en vanaf 2019 € 2,5 miljoen, waarmee de jaarlijkse dotatie meer dan verdubbeld wordt. Op de langere termijn kan dit aangevuld worden met de afkoopsommen van erfpacht. De hoogte van de afkoopsommen is op voorhand moeilijk in te schatten, maar bij gunstige ontwikkelingen kan dit vanaf 2031 oplopen tot enkele miljoenen per jaar.

Bij de Begroting 2017 is het Transformatiefonds ingesteld. Het Transformatiefonds maakt een versnelling in de realisatie van extra woningen mogelijk. In 2017 en 2018 worden de eerste projecten verwacht die mede door een bijdrage van het Transformatiefonds mogelijk worden gemaakt.

Inventariseren van de gemeentebrede investeringsbehoefte door de relatie te bekijken tussen de beleidsagenda en het investeringsfonds, o.a. met de groei van de stad in het vooruitzicht

Ervaring opdoen met het Transformatiefonds en indien mogelijk effectiviteit vergroten

2 Innen lokale belastingen en heffingen

De jaarlijkse herwaardering onroerende zaken is een continu proces gericht op een zo actueel mogelijke marktwaarde. De vastgestelde waarde is de basis voor de aanslag Onroerendezaakbelasting (OZB).

Effectindicator

Nulmeting

Realisatie
2016

Begroting
2017

Begroting
2018

Streef-
waarde

Bron

Toestemming waarderingskamer

Akkoord

Akkoord

Akkoord

Akkoord

Akkoord

Brief waarderingskamer om WOZ beschikking en ozb-aanslag te mogen versturen

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

2.1 Innen lokale belastingen en heffingen

De gemeente wil graag juridische procedures bij het heffen van lokale belastingen voorkomen. Daarom investeren wij in informatieverstrekking en mogelijkheden tot persoonlijk contact. Daarmee creëren wij draagvlak voor onze werkwijze bij bewoners en instellingen zoals de woningcorporaties. Geschillen beslecht de gemeente zoveel mogelijk aan de voorkant. Een goed gesprek levert op de lange termijn voor beide partijen vaak meer op. Jaarlijks verstuurt de gemeente ongeveer 110.000 WOZ-beschikkingen en zo’n 130.000 aanslagbiljetten.

Prestatie-indicator

Nulmeting

Realisatie
2016

Begroting
2017

Begroting
2018

Streef-
waarde

Bron

Gemiddelde WOZ waarde x €1000,-

177 (2014)

174

-

-

-

CBS

Het uitgekeerde bedrag aan proceskostenvergoeding afgezet tegen het bedrag waarop maximaal een beroep kan worden gedaan.

20%

13%

15%

15%

15%

Gemeentelijke registratie

Percentage gehonoreerde WOZ-bezwaren afgezet tegen het aantal verstuurde beschikkingen

3,8%  (2013)

0,6%

2,0%

1,7%

2,0%

Gemeentelijke registratie

Aantal gehouden hoorzittingen afgezet tegen het aantal verzoeken.

20% (2013)

48,5%

20%

20%

15%

Gemeentelijke registratie

In een zo vroeg mogelijk stadium persoonlijk contact opnemen met de bezwaarmaker

Vooroverleg met woningcorporaties en eigenaren van grote objecten en het onderling uitwisselen van data

Afstemming met marktpartijen (o.a. no cure no pay-bedrijven) continueren over de werkwijze van bezwaarafhandeling en de hoogte van de proceskostenvergoeding

3 Algemene dekkingsmiddelen

  3 Algemene dekkingsmiddelen

Op grond van artikel 8 lid 5 en 6 Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de gemeente verplicht een onderdeel algemene dekkingsmiddelen en een post onvoorzien op te nemen in de begroting. Met de algemene dekkingsmiddelen wordt een groot deel van de taken uit de begroting bekostigd. Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen: Lokale heffingen, Algemene uitkeringen, Dividend, Saldo financieringsfunctie, Overige algemene dekkingsmiddelen, Onvoorzien.

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

3.1 Lokale heffingen

De lasten en baten die samenhangen met Lokale heffingen worden hier verantwoord.

3.2 Algemene uitkeringen

De lasten en baten die samenhangen met Algemene uitkeringen worden hier verantwoord.

3.3 Dividend

De lasten en baten die samenhangen met Dividend worden hier verantwoord.

3.4 Saldo financieringsfunctie

De lasten en baten die samenhangen met Saldo financieringsfunctie worden hier verantwoord.

3.5 Overige algemene dekkingsmiddelen

De lasten en baten die samenhangen met Overige algemene dekkingsmiddelen worden hier verantwoord.

3.6 Onvoorzien

De lasten en baten die samenhangen met Onvoorzien worden hier verantwoord.

Lasten incl. toevoegingen2018201920202021
Originele begroting 2017–202012.11417.4556.0235.036
Structurele effecten Burap10210210295
6.2056.4036.4806.484
Beginstand begroting 2018–202112.11417.4556.0235.036
-2.978-3.758-4.512-4.950
622997939880
1.0002.9172.8433.418
Totale lasten begroting 2018–202117.06524.11511.87510.964
Baten incl. toevoegingen2018201920202021
Originele begroting 2017–2020-291.092-297.662-287.188-286.172
Structurele effecten Burap0000
-5.135-7.206-7.681-5.618
Beginstand begroting 2018–2021-291.092-297.662-287.188-286.172
-6.253-7.130-7.292-8.754
48484848
-1.904-2.279-2.221-2.162
-186-63-361-424
Totale baten begroting 2018–2021-304.522-314.290-304.695-303.082