In de afgelopen jaren richtte de gemeente zich vooral op het mogelijk maken van initiatieven. Omdat het grootste deel van de ontwikkelingen in de stad door anderen dan de gemeente gerealiseerd wordt, blijft deze rol in de toekomst belangrijk. Maar dit is niet genoeg om onze grote ambities te verwezenlijken. De gemeente neemt via MAAK.Zaanstad zelf meer initiatief om ontwikkelingen op gang te brengen en te sturen op de gewenste kwaliteit.

In bijeenkomsten is met de verschillende gebruikers gesproken over uiteenlopende thema’s en diverse gebieden. De werkwijze om samen met de gebruikers en partners te komen tot een integrale aanpak zetten we door in 2018. We richten ons op het gebiedsniveau en maken via de analyse-perspectief-strategie (APS) aanpak gebiedsplannen voor de vier MAAK.gebieden.

We moeten Zaanse kernkwaliteiten behouden en waar nodig en mogelijk versterken. Daarnaast zijn duidelijke kaders nodig om een prettige en gezonde leefomgeving te creëren en ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan. Zaanstad is divers en kent verschillende opgaven: behoud, beschermen en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving. Onze planologische instrumenten kunnen hieraan een uitwerking geven en initiatieven faciliteren. De Omgevingswet gaat ons hiervoor betere en integrale instrumenten bieden. Hierbij zullen de omgevingskwaliteit en de gebruiker centraal staan.

Om ons hierop voor te bereiden werken we, als het gaat over bestemmingsplannen, al in de geest van de Omgevingswet door het opstellen van gebieds- en gebruikersperspectieven. Participatie aan de voorkant speelt een belangrijke rol in het bestemmingsplanproces. Met deze werkwijze en het zoeken naar ruimte in onze beleidskaders, nodigen wij initiatiefnemers uit om te investeren in de stad. Nieuwe vormen van participatie rond bestemmingsplannen (straks omgevingsplannen), maar ook een integrale afweging van belangen geven hieraan uitwerking. Deze werkwijze sluit aan op de participatietrajecten binnen MAAK.Zaanstad.

Ruimtelijke ontwikkelingen in binnenstedelijk gebied zijn complex en veronderstellen een goede onderbouwing voor een goed en gezond woon- en leefklimaat. Diverse wet- en regelgeving dragen bij aan de complexiteit, zoals de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), de ladder van duurzame verstedelijking en de milieueffectrapportage. Reeds bij meerdere projecten is het doorlopen van de milieueffectrapportage noodzakelijk. Binnen de PAS wordt gewerkt aan het terugbrengen van de stikstofbelasting. De Wet Natuurbescherming bepaalt dat de stikstofdepositie in Natura 2000 gebieden omlaag wordt gebracht. Dit gaat ten koste van ontwikkelruimte. Door het in het leven roepen van de PAS is het mogelijk om toch gecontroleerd economische ontwikkelingen mogelijk te houden. Wat hiervan de exacte consequenties zijn is nog niet bekend omdat dit verder strekt dan de gemeentelijke grenzen. Dit vraagstuk wordt daarom in samenwerking met de Metropoolregio Amsterdam bekeken.

Monitoring van de ladder van duurzame verstedelijking heeft als doel om de regionale behoefte te volgen. Hierbij gaat het onder meer om woningbouw, maar ook om bedrijvigheid, kantoren, detailhandel en hotels. Om de gegevens per vakgebied ‘ladder-proof’ te maken wordt een monitoringsysteem opgezet. Daarnaast wordt specifiek voor het Omgevingsplan Hembrug e.o. een monitoringsysteem opgezet, ter uitvoering van de regels en bijstelling van het beleid.

Op 1 januari 2017 is de uitkoopregeling Hoogspanning van het Rijk ingegaan. In Zaanstad staan 52 woningen die hiervoor in aanmerking komen. Eigenaren die loodrecht onder de hoogspanningsverbinding wonen kunnen op vrijwillige basis worden uitgekocht door de gemeente. De uitkoopregeling loopt tot december 2021. In 2018 wordt een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de verplaatsing van enkele hoogspanningsmasten als mogelijke oplossing voor het appartementencomplex De Dikkert en omgeving.

•

Uitvoeren aanpak MAAK.Zaanstad (zie paragraaf Gebiedsontwikkeling beleid)

•

Knooppuntontwikkeling in samenwerking met de provincie Noord-Holland: Zaandijk Zaanse Schans en Zaandam Kogerveld

•

Uitvoeren van het implementatieplan van de Omgevingswet

•

Vormgeven aan de instrumenten van de Omgevingswet, omgevingsvisie, omgevingsverordening, omgevingsplannen en de omgevingsvergunning

•

Uitwerken Digitaal Stelsel Omgevingswet

•

Leren werken in de geest van de Omgevingswet

•

Opzetten nieuw participatieproces voor activiteiten in de fysieke leefomgeving

•

Uitwerken Ladder Duurzame Verstedelijking: monitoringssysteem gemeente breed en specifiek voor Omgevingsplan Hembrug en omstreken

•

Opstellen bestemmingsplannen in de geest van de Omgevingswet

•

Opstellen bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte onder de Crisis- en herstelwet

•

Verkenning en aanpassing van beleidskaders met oog op de fysieke leefomgeving, waaronder de Nota Lintbebouwing

•

Samen met de regionale partners werken aan de uitvoering van de ruimtelijk-economische actieagenda Metropoolregio Amsterdam en de samenwerkingsagenda Zaanstreek-Waterland

•

Uitvoeren samenwerking met Amsterdam

•

Verkenning Programmatische Aanpak Stikstof en impact nieuwe wetgeving voor de uitvoeringspraktijk

Governance MAAK.Zaanstad

Er is altijd bijdrage en commitment vanuit de gemeente nodig naar onze partners omtrent MAAK.Zaanstad. Dit vraagt enerzijds om duidelijkheid en een rechte rug en anderzijds moeten we kunnen meebewegen.

Voldoende capaciteit beschikbaar stellen, duidelijkheid creëren en de benodigde flexibiliteit inbouwen voor MAAK.Zaanstad.

Uitstel van de inwerkingtreding Omgevingswet: extra kosten

Het wetgevingstraject is complex en een nieuwe planning wordt in de tweede helft van 2017 verwacht.

Landelijke ontwikkelingen volgen en in G32 verband invloed nemen om mogelijke negatieve gevolgen te voorkomen.

Hoogspanning

Tussen de aankoop en verkoop van de woning kunnen nadelige resultaten ontstaan. Voor de aangekochte woningen moeten eigenaarslasten betaald worden. Mogelijke overschrijding van overheadkosten omdat de uitvoering na 5 jaar uitkoop doorloopt.

Bij doorverkoop en/of verhuur een zo hoog mogelijke verkoopprijs realiseren. Actief sturen op voortgang en beheersen van de kosten door de projectleiding.

Door sturing op kwaliteit en gedifferentieerde woonmilieus werkt Zaanstad aan een veelzijdige en aantrekkelijke stad en versterking van de positie in de regio. Het streven is om in Zaanstad tot 2040 tussen de 15.000 en 20.000 woningen te realiseren en om de komende tien jaar de bouwproductie te verhogen naar 1.000 woningen per jaar. Dit is een ingewikkelde opgave vanwege de complexiteit van binnenstedelijke locaties.

Ter stimulering van de woningbouwproductie is een Transformatiefonds in het leven geroepen. Daarnaast zetten we in op het slim koppelen van locaties aan de juiste investeerders én intensivering van de marketing om Zaanstad beter voor het voetlicht te brengen van nieuwe bewoners. Door optimaliseren van planning en procedures kan de productie in 2018 naar verwachting worden opgevoerd tot zo’n 1.000 woningen (netto toevoeging). Daarbij richten we ons op meer differentiatie, passend bij de doelstelling van de woonvisie, waaronder bijzondere woonvormen (onder meer gericht op wonen/ecologie, wonen/werken en wonen/zorg) en woningen die via (collectief) particulier opdrachtgeverschap worden gebouwd. De gemeente Zaanstad heeft in maart 2017 de Green Deal medeondertekend. Het college heeft in het verlengde hiervan de ambitie vastgesteld om daar waar mogelijk zodanig energiezuinige nieuwbouw te realiseren dat aardgasaansluitingen niet meer nodig zijn. Tegelijkertijd is het Rijk bezig met nieuwe wetgeving waarmee nieuwbouw gemakkelijker zonder gas (aansluitplicht) kan worden gerealiseerd. Via MAAK.Zaanstad wordt gewerkt aan knooppuntontwikkeling bij de stations en transformatie van bedrijvenlocaties, waardoor in de toekomst meer ruimte ontstaat voor woningbouw.

In 2017 heeft de gemeenteraad het plan van aanpak ‘verbeteren kwaliteit bestaande woningvoorraad’ goedgekeurd. Deze aanpak zetten we in 2018 voort. In verschillende wijken werken ontwikkelaars en corporaties aan kwaliteitsverbetering. Voor Poelenburg/Peldersveld is een speciaal actieplan opgesteld voor naar verbetering van de leefbaarheid en meer diversiteit in bevolkingsopbouw. In de Russische buurt wordt als pilot samen met andere partijen gewerkt aan een nieuwe manier van wijkontwikkeling door het actief ondersteunen van bewonersinitiatieven en verbetering van de openbare ruimte. Naar verwachting zal in 2018 de aandacht verlegd worden van aanpak van illegale bewoning naar stimuleren van eigenaren om hun panden aan te pakken.

Zaanstad gaat zuinig om met de sociale woningvoorraad. De bestaande voorraad corporatiewoningen is met 38% voldoende om huishoudens met een inkomen tot modaal te huisvesten, maar niet iedereen zit op een (financieel) passende plek en de wachtlijsten groeien nog steeds. In de Raamovereenkomst 2016-2020 is daarom met de Zaanse woningcorporaties en huurdersorganisaties afgesproken dat de sociale woningvoorraad niet mag afnemen. Met de toekomstige groei van de woningvoorraad moeten we er samen voor zorgen dat de vraag blijft aansluiten bij het te realiseren woningaanbod. Tevens worden maatregelen genomen voor een betere doorstroming en benutting binnen de bestaande voorraad. De afspraken in de Raamovereenkomst komen concreet terug in jaarafspraken. Voor 2018 is de inzet op verbetering van de betaalbaarheid (passend aanbieden), het voorkomen van huurachterstanden - via budgetbeheer en het inhouden van huur op de uitkering - en betere benutting van de sociale voorraad door de inzet van jongerencontracten en woningruil. Daarnaast worden ook de regels voor de woonruimteverdeling opnieuw tegen het licht gehouden.

Zaanstad opereert binnen een regionale woningmarkt. Op basis van (hernieuwde) regionale samenwerkingsafspraken werkt de gemeente aan versnelling van de woningbouwproductie, verbetering van de match tussen vraag en aanbod, voldoende spreiding van betaalbare woningen en afspraken rond woonruimteverdeling. Het jaar 2018 zal in het teken staan van versterking van de nieuwe samenwerking op MRA-niveau en binnen de verschillende deelregio’s. Zaanstad maakt deel uit van de deelregio Zaanstreek-Waterland en is zowel bestuurlijk en ambtelijk trekker van het thema wonen.

Aantal woningen binnen het project Zelfdoen waarvan de vergunning is afgegeven

Woningbouwmonitor Zaanstad

•

Versnellen van de nieuwbouwproductie door prioritering fysieke projecten, toepassen van de rode loper bij kansrijke projecten en intensivering van marketing en acquisitie

•

Matchen van vraag en aanbod en borgen van de kwaliteit via passende advisering over de woonprogramma’s

•

Uitvoeren van Plan van Aanpak Kwaliteitsverbetering Bestaande Woningvoorraad

•

Uitvoeren wijkaanpak 2.0 in de Russische Buurt

•

Uitvoeren prestatieafspraken 2018 met corporaties, huurdersorganisaties en opstellen van prestatieafspraken 2019

•

Uitvoeren Strategische agenda ouder worden in Zaanstad (zie programma 1)

•

Regionale afstemming over wonen via Woonagenda Zaanstreek-Waterland en Actieagenda MRA

•

Afronding discussie woonruimteverdeling

Toenemende mismatch tussen vraag en aanbod op de woningmarkt

Woningvoorraad niet betaalbaar voor lage inkomensgroepen. Te weinig instroommogelijkheden voor starters en middeninkomens. Daarnaast een afnemende diversiteit en leefbaarheid in wijken.

Prestatieafspraken met woningcorporaties. Regionale afspraken over woonruimteverdeling.

Niet behalen van de beoogde woningbouwproductie

Oplopende woningtekorten door achterblijvende woningproductie o.a. door hoge locatiecomplexiteit, zoals parkeren. Verminderde inkomsten uit leges.

Uitvoeren van acties die de woningproductie versnellen en lobby voor aanvullende middelen op regionaal en rijksniveau. Inzet transformatiefonds.

Zaanstad telt nog ruim 8.000 particuliere vooroorlogse woningen met een verhoogd risico op funderingsproblemen. In het beleidsplan “Nieuw fundament” is uitgegaan van 100 herstelde woningen per jaar. Uit onderzoek blijkt dat funderingsherstel bij een omvangrijk deel van de bestaande woningvoorraad binnen afzienbare tijd noodzakelijk is. Met gelijkblijvend tempo van funderingsherstel zal het nog decennia duren voordat alle problemen met funderingen zijn opgelost.

De gemeente zet vanaf 2017 in op de koers vanuit MAAK.Zaanstad, door de komende jaren te gaan intensiveren. Na de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst van het Landelijk Fonds Funderingsherstel eind 2017, zal de versnelling van funderingsherstel van start gaan. Dit betekent dat in 2018 een grotere groep eigenaren de kans krijgt om zelf de problematiek aan te pakken. Daarnaast wordt de pilot en doorontwikkeling van het inkoopmodel Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad (DFZ) ingezet om eigenaren te helpen die niet op de reguliere markt, maar ook niet in het landelijk fonds terecht kunnen. Daarbij gaat het vooral om een langere levensduur van de woning, levensloopbestendigheid en vermindering van energielasten; met op den duur een betere betaalbaarheid van de woonlasten. Eind 2018 wordt de DFZ-pilot geëvalueerd en wordt gekeken naar de resultaten.

Met het opnieuw inrichten van de openbare ruimte, het verleiden van eigenaren en bewoners tot investeren in hun panden, het treffen van energiemaatregelen en door het actief ondersteunen van bewonersinitiatieven, geven we een impuls aan de buurt. Met het zoeken naar nieuwe investeerders en door inzet van eigen middelen hoopt Zaanstad slechte panden gecoördineerd te kunnen aanpakken. Wanneer de markt dit niet oppakt, zet de gemeente zelf instrumenten in om een kwaliteitsslag op meerdere fronten mogelijk te maken.

Voor de kwaliteit van de woningvoorraad en de leefomgeving in buurten en wijken is tijdig funderingsherstel van woningen noodzakelijk. De aanpak van de gemeente richt zich op het onderkennen van risicogebieden en het verzorgen van goede communicatie naar woningeigenaren over de funderingsrisico’s. Daarnaast wordt vroegtijdig gestart met hoogtemonitoring van woningen in gebieden waar de gemeente van plan is om projecten in de openbare ruimte te gaan uitvoeren. Dit verschaft inzicht in de kwaliteit van het woningbestand, zodat bewoners gericht worden geactiveerd om de funderingen te verbeteren. Deze proactieve aanpak beperkt uitvoeringsrisico's en kosten op het moment dat de gemeente projecten gaat uitvoeren (zie programma 7). Bovendien werkt Zaanstad samen met de rijksoverheid, banken, verzekeringspartijen en woningbouwcorporaties om het funderingsherstel zo goed mogelijk te faciliteren. Funderingsherstel stelt eigenaren van panden voor een grote financiële opgave. Het is in het belang van alle partijen dat eigenaren de stap tot funderingsherstel kunnen zetten.

•

Het doorontwikkelen van de Zaanse financiële arrangementen zoals het Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad (DFZ)

•

Lobby bij overheid en provincie om waar mogelijk en redelijk blokkerende wet- en regelgeving te laten aanpassen

•

Monitoren van de bestaande woningvoorraad en vroegtijdig met eigenaren in gesprek wanneer snelle zakkingen worden geconstateerd, prioriteit ligt rondom de MIP gebieden

•

Aansporen van buurtcollectief, zelforganisatie stimuleren en aansluiting zoeken bij herstelmoment van corporaties

•

Onderzoeken van aanbodarrangementen door marktpartijen voor het intensiveren van funderingsherstel

•

In samenwerking met corporaties aan de hand van de prestatieafspraken te zoeken naar een concept in buurten met gespikkeld bezit om funderingsherstel te bevorderen en collectief te vormen

•

Uitbreiden van het meetboutenbestand en inzetten op innovatie, zoals gebruik van satellietfoto’s en big data

•

Onderzoeken of het bestuurlijk en maatschappelijk verantwoord is om last onder bestuursdwang op te leggen wanneer de veiligheid in het geding komt bij gevallen waarbij de meerderheid van eigenaren wil herstellen

De functie en betekenis van het landschap veranderen voortdurend. In de stad wonen steeds meer mensen en het buitengebied moet de recreatie goed kunnen opvangen. Ook is er een schaalvergroting in de landbouw gaande, met name in de Assendelver polder, waar veebedrijven uitbreiden met grotere erven en agrarische bedrijfsgebouwen.

Het landschap rondom Zaanstad is een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor wonen en werken in dit gebied. Een nieuw programma voor landschappelijke en recreatieve projecten in het buitengebied is opgenomen in het maatregelenplan van het Groen en Waterplan. Agrariërs worden gestimuleerd om boerenlandpaden aan te leggen, zodat het landschap voor de wandelaar beter toegankelijk is. Recreatieve projecten die voortkomen uit de lopende programma’s, zoals Tussen IJ en Z en Waterplan Zaans Blauw, zijn in de laatste fase van uitvoering.

In natuurgebieden die minder geschikt zijn voor de melkveehouderij treedt verruiging op en zijn beheersmaatregelen nodig om het natuurlijk evenwicht in stand te houden, zoals in de polder Westzaan. Met de beheerders van deze gebieden is de gemeente in nauw contact. Met de uitvoering van het project Verbrakking Westzaan is een keuze gemaakt voor het verbrakken van een deel van de polder Westzaan. Daarmee wordt invulling gegeven aan de doelstelling van het Natura 2000 gebied. Naast biodiversiteit is ook het stoppen/terugbrengen van bodemdaling hier wellicht bij gebaat. De provincie initieert de benodigde processen en onderzoekt de vergunningen. Daarnaast is vanuit het Innovatie Programma Veen een pilot in de Zuiderveen gepland. Hier wordt gezocht naar mogelijke oplossingen voor bodemdaling in de veengebieden. In één gedeelte wordt de grondwaterstand in droge tijden hoog gehouden, in een ander gedeelte wordt onderzocht of het mogelijk is lisdodde te kweken ten behoeve van bouwmaterialen. Binnen de Programmatische Aanpak Stikstof wordt gewerkt aan het terugbrengen van de stikstofbelasting. De omvang van de beperking en de exacte consequenties zijn nog niet in beeld maar worden onderzocht. Ook zal hier vooral in samenwerking met de Metropoolregio Amsterdam naar gekeken moeten worden.

Extra aantal meters fietspad (cumulatief, gerealiseerd vanaf 2014)

Gemeentelijke registratie

Extra aantal meters voetpad (cumulatief, gerealiseerd vanaf 2014)

Gemeentelijke registratie

•

Respecteren van de rode contour bij vergunningverlening

•

Adviseren bij bouwplannen over landschappelijke inpassing conform het Beeldkwaliteitsplan Buitengebied en de beleidsregels uit het Groen- en Waterplan

•

Adviseren bij landschappelijke inpassing bij het opnieuw bestraten van dijken en dorpslinten

•

Faciliteren uitvoering Verbrakking Westzaan

•

Inhoudelijk en bestuurlijk bijdragen aan beheerplannen voor Natura 2000

•

Voorbereiding aanleg tweede deel voetpad Guisveld

•

Aanleg van recreatieve voorzieningen in het Noordzeekanaalgebied

•

Afronden van het vergunningentraject en voorbereiding van de recreatieve routes Krommenieër Woudpolder

•

Promoten van het landschap als onderdeel van de implementatie van het Groen- en Waterplan

Subsidierisico landelijke projecten

Binnen landelijk gebied worden subsidies aangevraagd. Bij subsidie loopt de gemeente Zaanstad risico dat niet alle kosten declarabel zijn.

Bij aanvang sturen op dekking. De reserve Inrichten Landelijk Gebied en Strategisch Groen Project als achtervang voor niet-declarabele kosten ten behoeve van het landelijk gebied.

Uitvoering projecten

Uitvoering van projecten zijn over het algemeen afhankelijk van investeringen of belangen van derden.

In vroeg stadium bindende afspraken maken met partijen met wie de projecten tot stand moeten komen.

Aanleg fietspad

Langdurige bezwaarprocedures bij aanleg van 900 meter fietspad.

Aandacht voor communicatie in de ontwerpfase.

In Zaanstad is kennis en deskundigheid beschikbaar op het gebied van erfgoed. De gemeente zoekt actief naar mogelijkheden tot samenwerking met partners, die bijdragen aan het behouden en versterken van het cultureel erfgoed binnen Zaanstad en het uitvoeren van onze wettelijke taak. Op basis van de Erfgoedvisie geldt vanaf 2016 een geactualiseerd uitvoeringsprogramma.

Zaanstad zit midden in de grootste herbestemmingsopgave van Nederland, het HEMbrugterrein, met meer dan vijftig te ontwikkelen monumenten in een cultuurhistorisch rijk gebied. Daarnaast is een toename in hergebruik en herbestemming van monumenten in de gehele streek waar te nemen: het aantal projecten en vergunningsaanvragen voor monumenten stijgt al jaren. Deze projecten moeten allemaal, worden begeleid door mensen met kennis en expertise van het restauratievak, met name in de eindfase als het zich écht buiten in de gebouwen afspeelt. Er is capaciteit op het gebied van monumenten voor restauratiebegeleiding en het maken van cultuurhistorische verkenningen. Met name op dit laatste wil Zaanstad sterk inzetten. Voor de Achtersluispolder zal in 2018 een verkenning gereed zijn. Er wordt gedacht over dezelfde systematiek als op het HEMbrugterrein, namelijk met gebiedspaspoorten.

Erfgoed is belangrijk voor de uitstraling en het imago van de stad. Cultuurhistorische waarden worden geborgd en ingezet als kwaliteit en troef. De gemeente zorgt voor een goede verankering van het erfgoed binnen de bestemmingsplannen. Door het gemeentelijke aanwijzingsbeleid is het monumentenbestand uitgebreid en up-to-date. Hiervoor werkt de gemeente samen met de Vereniging Zaans Erfgoed. Voorgesteld wordt om voor 2018 geen vast aantal monumenten aan te wijzen. Niet het aantal moet leidend zijn, maar wat op dat moment nodig is.

Verplicht archeologisch onderzoek bij bouwprojecten moet zorgvuldig gebeuren en is erop gericht dat er zo min mogelijk hinder ontstaat voor het bouwproces. Zaanstad heeft een eigen depot voor onderzoek, documentatie en opslag van bijzondere vondsten. Historische kennis wordt via publicaties en bijeenkomsten verspreid.

Erfgoed vertelt het verhaal van onze stad en streek en vormt daarmee een belangrijke inspiratiebron voor culturele activiteiten, evenementen en toeristische arrangementen. Zaanstad wil de kansen en mogelijkheden daarvan nog meer benutten (zie programma 2 en 3).

Afgegeven vergunningen

Gemeentelijke registratie

Afgegeven subsidies

Gemeentelijke registratie

Nieuwe monumenten

Gemeentelijke registratie

•

Actief begeleiden en initiëren van herbestemmingen

•

Maken van inventarisaties naar typen gebouwen

•

Afgeven van vergunningen activiteit monumenten

•

Afgeven van subsidies met betrekking tot monumenten, herbestemmingen en haalbaarheidsonderzoeken

•

Intensiveren van de restauratiebegeleiding

•

Aanwijzen van nieuwe monumenten in samenwerking met de Vereniging Zaans Erfgoed

•

Bijdragen aan projecten zoals het HEMbrugterrein; rol als intermediair om financiële bijdragen en subsidies voor restauraties te verkrijgen

•

Uitvoeren van taken door de stadsarcheoloog

Zaanstad zet in op het afstoten of verhuren van grond en vastgoed tegen marktconforme koop- en huurprijzen. De gemeente streeft naar een duurzame wijze van beheer van het maatschappelijk vastgoed, zodat voldaan wordt aan de eisen van deze tijd (zie programma 5). Vastgoed en grond die niet noodzakelijk is voor de realisatie van beleidsdoelstellingen wordt afgestoten of verhuurd tegen marktconforme koop- en huurprijzen. Voor erfpachters blijft de keuzemogelijkheid om het recht van erfpacht om te zetten naar vol eigendom.

•

Grond en vastgoed te koop aanbieden

•

Contractenbeheer

•

Regelmatige communicatie met erfpachters over de mogelijkheid tot omzetting van erfpachtgrond naar vol eigendom

•

Beheer van ca. 800 huurcontracten en circa 10.000 erfpachtpercelen

Zaanstad hanteert een doelgerichte aanpak die initiatief van particuliere partijen stimuleert en faciliteert zonder het beleid en de belangen uit het oog te verliezen. MAAK.Zaanstad is gericht op het betrekken en betrokken houden van partners in het programma. De aanpak is innovatief, integraal en gebiedsgericht. Bij het werken aan de opgaven wordt een aantal randvoorwaarden gehanteerd. Zaanstad gaat gericht op zoek naar investeerders, zowel in binnen- als buitenland. Daarnaast zet de gemeente in op het organiserend vermogen en het actief ondersteunen van partijen die langdurig verbonden willen zijn aan Zaanstad.

Inverdan
We verwachten dat eind 2017 een aannemer is geselecteerd, waarna de bouw van het Cultuurcluster in het voorjaar van 2018 kan starten. Overeenkomstig de planning kan de bouw van de Spooroverbouwing in het voorjaar van 2018 starten. De woontoren (Romanov) op Kop Noordschebos, tegenover hotel Inntel, zal in de tweede helft van 2018 worden opgeleverd. Het Zaanhotel wordt in het voorjaar van 2018 in gebruik genomen.  De bouwwerkzaamheden van de locaties Zaag en Groenhout zijn gestart en vorderen in 2018.
Verder staan op de rol het ontwikkelen en afronden van ontwikkellocaties in Inverdan-west (Zaans Hout, Overtuinen en de Houthavenkade). Vanuit Inverdan wordt een bijdrage geleverd en uitvoering gegeven aan kwaliteitsverbetering van centrum (visie Zilverpadsteeg, aanpak Damgebied, Wijkaanpak Russische Buurt). Verder worden ontwikkelkaders en –afspraken gerealiseerd voor een gefaseerde transformatie van de Aris van Broekweg.

Hoogtij, Westerspoor en Zuiderhout
Zaanstad werkt in samenwerking met de regio verder aan de ontwikkeling van het Zaanse deel van het Noordzeekanaalgebied. Door het voor bedrijven aantrekkelijk te maken zich in het gebied te vestigen, kan hier meer werkgelegenheid gecreëerd worden. Zaanstad gaat voor duurzaam, wat wil zeggen: verminderen van milieuoverlast en zorgvuldig omgaan met de schaarse ruimte.

De gemeente ontwikkelt het bedrijvenpark HoogTij samen met het Ontwikkelingsbedrijf Haventerrein Westzaan (OHW). Met regelmaat melden zich geïnteresseerden voor mogelijke grondaankoop en er vinden met meerdere partijen onderhandelingen plaats over bedrijfsvestiging op HoogTij.

Zie voor meer informatie over de uitvoering van programma’s het MPG.

Zaanstad heeft gekozen voor binnenstedelijke ontwikkeling - dus voor groei in de bestaande stad - en voor transformatie van bedrijventerreinen. Zonder sturing en waar nodig een actieve rol van de overheid in de gebiedsontwikkeling komt dit niet tot stand. Strategische verwerving van grond kan daar deel van uitmaken.

Omdat Zaanstad niet beschikt over voldoende middelen (capaciteit en geld) om alle initiatieven te faciliteren, kiest de gemeente voor focus. Binnen MAAK.Zaanstad zijn vier gebieden benoemd die samen met de huidige programma’s Inverdan, ZaanIJ en Noordzeekanaalgebied de prioriteit hebben. De kaart uit de Nota Prioritering is geactualiseerd met de MAAK.Zaanstad-gebieden. Deze kaart geeft aan waar de gemeentelijke focus ligt.

Voor gebiedsontwikkeling is Zaanstad voor een groot deel afhankelijk van de markt en andere overheden. MAAK.Zaanstad en de Omgevingswet zijn instrumenten om aan de nieuwe rol van de gemeente uitvoering te geven. Het is daarom noodzakelijk nieuwe vormen van samenwerking te verkennen en te bepalen welke van de huidige instrumenten het meest bijdragen aan de samenwerking en de gebiedsontwikkeling. Het is daarbij van belang dat langdurige samenwerkingen tot stand komen. De gemeente kan met het inzetten van huidige en mogelijk nieuw te ontwikkelen financiële instrumenten een bijdrage leveren om gebiedsontwikkelingen mogelijk te maken of te versnellen. Om te sturen op ontwikkelingen is het nodig de juiste ontwikkelende partij op de juiste plek te hebben. Daarvoor is het nodig gericht acquisitie te verrichten en verleidingsstrategieën te ontwikkelen.

Het Zaans Portaal is het gemeentelijk loket waar ruimtelijke projecten bij de gemeente binnenkomen. In het Zaans Portaal worden projecten gescand op hun bijdrage aan de doelen van de stad. Daarnaast kan het externe partijen snel uitsluitsel geven of de gemeente medewerking verleent en het project al dan niet ondersteunt.

MAAK.Zaanstad
In 2017 is Zaanstad begonnen met het realiseren van de ambities die in MAAK.Zaanstad zijn verwoord. Raad en College hebben zichzelf met het Programma MAAK.Zaanstad ambitieuze doelen gesteld. Om te beginnen gaat het erom meer ruimte te vinden voor de woon- en werkmilieus waar de stad (plus de Metropoolregio Amsterdam) behoefte aan heeft. Op termijn voorziet de gemeente een groei richting de 200.000 inwoners. Voor al deze inwoners wil Zaanstad een aantrekkelijke en duurzame leefomgeving bieden.

MAAK.Zaanstad zet niet alleen in op groei, maar ook op een verbetering van de kwaliteit van de stad. De wensen en ideeën van de Zaankanters staan daarbij centraal. Daarom worden bewoners, organisaties en bedrijven steevast geraadpleegd bij de uitvoering van het programma.  

Een belangrijk deel van de investeringen in het kader van MAAK.Zaanstad richt zich op vier MAAK.Gebieden (Zuid, Centrum, Midden en Noord). In deze gebieden is het programma MAAK.Zaanstad verantwoordelijk voor de interventies die daar worden uitgevoerd. Het programma ZaanIJ is opgegaan in de vier MAAK.Gebieden.

Voor alle MAAK.Gebieden wordt in het kader van MAAK.Zaanstad een gebiedsstrategie opgesteld. Zo’n gebiedsstrategie komt tot stand na een grondige analyse van het gebied of een bepaald thema, zowel sociaal als fysiek. Vervolgens worden de perspectieven, kwaliteiten en wensen concreet en toetsbaar gedefinieerd en op basis daarvan wordt de strategie bepaald.

MAAK.gebied Centrum Oost
Om de kracht van het centrum optimaal te gebruiken en verder te laten groeien, is verdere versterking en verbreding van het centrum nodig. Dat vergt een kwaliteitsimpuls in de gebieden die direct tegen het centrum aanliggen.
Het gebied ten oosten van de Zaan is een van die gebieden. De uitstraling en kwaliteit van een groot deel van dit gebied liggen echter ver van de kwaliteit van het stadshart af. De gebiedsstrategie die voor dit gebied opgesteld gaat worden, moet ervoor zorgen dat de kwaliteiten die dit gebied heeft, zoals de ligging aan de Zaan en de cultuurhistorie van Klauwershoek, veel beter tot zijn recht gaan komen. De bewoners, ondernemers, grondeigenaren en gebruikers in dit gebied hebben veel wensen en ideeën hoe het beter kan. Dit is in 2017 geïnventariseerd en verwerkt tot een Perspectief.

Activiteiten:

• Ontwikkelen en vaststellen gebiedsstrategie (van perspectief en strategie)
• Begeleiden van diverse initiatieven (woningbouwlocaties) in het hele gebied
• In samenwerking met bewoners, organisaties en bedrijven een plan maken voor he verhogen van de kwaliteit van de openbare ruimte

MAAK.gebied Noord
In Krommenie/Wormerveer zet de gemeente allereerst in op het faciliteren en versnellen van de lopende initiatieven. Meneba en Brokking behoren daartoe. Voor Brokking is de eerste stap het in procedure zetten van het ontwerpbestemmingplan. Voor Meneba wordt in overleg met de eigenaren een haalbaarheidsonderzoek opgestart naar de mogelijkheid om de locatie te transformeren naar een gebied waar kan worden gewoond, gewerkt en gerecreëerd.

Activiteiten:

• Opstellen gebiedsstrategie volgens APS-methode voor MAAK.gebied Noord van Zaanbocht tot West-Knollendam, inclusief de kansen die er zijn vanuit toeristisch oogpunt
• Kansen verzilveren vanuit langer lopende programma ZaanIJ: Meneba en Brokking

MAAK.gebied Midden
Zaanstad-Midden is grofweg op te delen in twee delen: het deel rond station Zaandijk Zaanse Schans en het deel rond station Zaandam Kogerveld. Voor beide stationslocaties werkt de gemeente samen met de provincie aan ontwikkeling van knooppunten. Omdat de ontwikkeling van het gebied rond station Zaandijk Zaanse Schans sterk gekoppeld is aan het ondergronds brengen van het spoor wordt allereerst ingezet op het gebied rond station Zaandam Kogerveld. We willen ontwikkeling mogelijk maken door de milieu- en geurcontouren terug te brengen en de ontwikkeling versnellen. Dit heeft in dit gebied de prioriteit. In 2017 is samen met de stad een start gemaakt met de gebiedsstrategie van het oostelijk deel van Zaanstad-Midden.

Activiteiten:

• Uitbreiden van gebiedsstrategie Kogerveld over de Zaan, inclusief stationslocatie Zaandijk Zaanse Schans
• Kansen verzilveren vanuit het langer lopende programma ZaanIJ: Kan Palen en de Hemmes, inclusief benutten van mogelijkheden op het gebied van duurzaamheid en energie
• Besluitvorming voorbereiden voor infrastructurele projecten, zoals verdiepte ligging van het spoor, in samenhang met opstelling gebiedsstrategie voor MAAK.gebied Midden.

MAAK.gebied Zuid
De Achtersluispolder is - behalve een toekomstig woonwerkgebied - ook het scharnierpunt met Amsterdam. MAAK.Zaanstad kijkt daarom ook naar de fysieke verbinding met de hoofdstad. De provincie Noord-Holland heeft in 2017 de Thorbeckeweg (N516) heringericht zodat de doorstroming voor de kortere periode verbetert. Wanneer de Achtersluispolder zich ontwikkelt tot gemengd woon-werkgebied, zal de verkeersdruk toenemen: op de Thorbeckeweg en op de beide aansluitingen die de Achtersluispolder nu via de Noorder IJ- en Zeedijk heeft op deze weg. Ook Poelenburg sluit niet direct aan op de Thorbeckeweg. In de fysieke en mentale aansluiting van Achtersluispolder op de rest van de stad vormt de Thorbeckeweg een barrière. Middels een onderzoek worden de drie genoemde aspecten (aansluiting Achtersluispolder en Poelenburg op de Thorbeckeweg en de barrièrewerking van de weg) in 2018 zowel verkeerskundig als ruimtelijk uitgediept.

Naast de noord-zuid relatie is voor de ontwikkeling van de Achtersluispolder de oostwest verbinding van belang. Daartoe is Zaanstad in nauwe samenwerking met Amsterdam bezig met planvorming van het Dam tot Dam fietspad. In 2018 wordt daarnaast in gezamenlijkheid onderzoek gedaan naar een HOV/tram/metro verbinding en autoverbinding tussen beide steden.

HEMbrugterrein
2018 staat in het teken van de verkoop van het HEMbrugterrein. Als alles gaat zoals gepland, zal begin tweede kwartaal het terrein overgaan van het Rijks Vastgoed Bedrijf naar een nieuwe eigenaar. Daartoe zal begin 2018 het omgevingsplan aan de Raad ter vaststelling worden aangeboden.

Activiteiten:

• Onderzoek Thorbeckeweg inclusief barrièrewerking en aansluiting Poelenburg en Achtersluispolder
• Gebiedsstrategie (perspectief en strategie) Achtersluispolder
• Strategie opstellen voor het intensiveren van de maatschappelijke en fysieke verbinding tussen Poelenburg en de Achtersluispolder
• Vervolgafspraken vormgeven met de nieuwe eigenaar van het HEMbrugterrein

•

Met de binnenstedelijke ontwikkeling van de stad (MAAK.Zaanstad) zal ook moeten worden geïnvesteerd in de bereikbaarheid. Het gaat om verbindingen met het openbaar vervoer, de auto en de fiets. De infrastructuur werpt ook barrières op. Investeren in infrastructuur dient dan ook twee doelen: niet alleen het verbeteren van de bereikbaarheid van de stad, maar ook het leveren van een bijdrage aan het leefbaarder en beter toegankelijk maken van gebieden. De gemeente wil de doorstroming verbeteren op het rijkswegennet rond en door de stad en op de grote invalsweg Thorbeckeweg. Met Vaart in de Zaan wordt ook de doorstroming van het vaarwegennetwerk verbeterd. Daarnaast wordt gewerkt aan een betere doorstroming, snelheid en comfort van het openbaar vervoer (ZaanIJtangent). Het verbeteren van de verbindingen voor het langzaam verkeer (met name de oost-westverbindingen) en het bevorderen van de verkeersveiligheid maken het een stuk aangenamer om voor ritten in de stad de fiets te gebruiken. In 2018 zal het in de 2017 gekozen voorkeursalternatief voor de verbinding A8-A9 verder uitgewerkt worden.

Zaanstad richt zich op het bereikbaar houden van locaties die van essentieel belang zijn voor de economische ontwikkeling en de vitaliteit van Zaanstad voor zowel personen- als vrachtvervoer. De gemeente zorgt voor een goede doorstroming van het verkeer binnen de gemeente, ook vanwege de verkeersrelatie met de Metropoolregio Amsterdam.

Het is belangrijk dat de Zaanse toeristische trekpleisters goed herkenbaar en bereikbaar zijn voor bezoekers en toeristen uit de regio via het openbaar vervoer en over het water (zie programma 2).

Overige vervoersongevallen met een gewonde fietser

Veiligheid NL

Percentage inwoners dat andere vervoermiddelen dan auto gebruikt voor woon-werkverkeer

Zaanpeiling

Tevredenheid over openbaar vervoer

Klantenbarometer KPVV concessiegebied Zaanstreek

Tevredenheid van bewoners over bereikbaarheid van de buurt per auto

Zaanpeiling

Tevredenheid van bewoners over de bereikbaarheid van de buurt per fiets

Zaanpeiling

Tevredenheid verkeersveiligheid in de gemeente

Zaanpeiling

Ziekenhuisopname na verkeersongeval met een motorvoertuig

Veiligheid NL

•

Uitwerken kansen voor het spoor onder de grond

•

Studies invalsweg Thorbeckeweg en kruising Thorbeckeweg/Wibautstraat

•

Uitwerken Fietsnota

•

Verdere planvorming A8-A9

•

Uitvoering ZaanIJtangent

•

Aanpak langzaam verkeer oostwest verbindingen via MAAK.Zaanstad

•

Vervolg openstelling Busbrug

•

Vernieuwen Wilhelminasluis

•

Vervanging Zaanbrug

•

Structureel maken van de bootverbinding binnen Zaanstad en tussen Zaanstad-Amsterdam

•

Uitvoering campagnes bevorderen veiligheid (ouderen, fietsers en scholieren)

•

Uitvoeren verkeersveiligheidsmaatregelen via MAAK.Zaanstad

Vaart in de Zaan (Zaanbrug en Wilhelminasluis)

Het realiseren van zowel Wilhelminasluis als Zaanbrug heeft fikse ingrepen in de openbare ruimte tot gevolg. De bereikbaarheid van winkels en woningen zal onder druk komen te staan.

Het treffen van maatregelen door de provincie en gemeente om dit zo beperkt mogelijk te houden.

Mogelijke overschrijding > 10% op investering Zaanbrug

Indien de kostenoverschrijding van de aanbesteding Zaanbrug meer dan 10% bedraagt, treden partijen (provincie, Wormerland en Zaanstad) met elkaar in overleg.

Sturen op de voortgang van het project en kostenbeheersing door de provincie. Dit reduceert de noodzaak van de betaling van een opslag op de investering voor alle partijen (provincie, Wormerland en Zaanstad).

Vertraging studie A8-A9

Het kan zijn dat meer studie nodig is.

Goede samenwerking tussen provincie en gemeente.

In de geactualiseerde parkeernota Ruimte voor Parkeren zijn verbeterpunten ten aanzien van bouwplantoetsing aangebracht, waarbij de gemeente meer ruimte wil geven aan binnenstedelijke ontwikkelingen. Daarnaast is de parkeerregulering op een aantal punten aangepast. De toenemende verstedelijking zorgt ervoor dat er steeds minder ruimte voor parkeren ontstaat. Nieuwe woningbouwplannen dwingen tot maatwerkoplossingen, waarbij normeringen soms moeten worden losgelaten. Het is niet uit te sluiten dat meer parkeerregulering (betaald parkeren) in sommige delen van de stad noodzakelijk zal blijken.

inwoners dat parkeren als grootste probleem in de buurt ziet

Zaanpeiling

•

uitvoeren van het geactualiseerde parkeerbeleid