Onderhoud Kapitaalgoederen

Inleiding

Kapitaalgoederen zijn goederen waarvoor investeringen nodig zijn. Het onderhoud ervan is van groot belang voor het zo optimaal mogelijk functioneren van de buitenruimte, onder meer op het gebied van leefbaarheid, gezondheid, veiligheid, vervoer en recreatie. Deze paragraaf gaat achtereenvolgens in op het beleidskader, kwaliteitsniveau, onderhoudsplan en financiën van:

• Openbare ruimte
• Riolen
• Onderwijshuisvesting
• Sport
• Gemeentelijk vastgoed

Openbare Ruimte
Beleidskader
De openbare ruimte bestaat uit kapitaalgoederen zoals wegen, groen, bruggen, kades, verkeerslichten, etc. Het instandhouden gebeurt door het uitvoeren van regulier en groot onderhoud en door het vervangen van kapitaalgoederen.

Kwaliteitsniveau/onderhoudsniveau
De Kwaliteitscatalogus van CROW (kennisinstituut voor de openbare ruimte) deelt de technisch kwaliteit van de openbare ruimte op in vijf categorieën (A+, A, B, C en D). Kwaliteitsniveau A staat voor een hoog kwaliteitsniveau en kwaliteitsniveau D staat gelijk aan het hebben van onderhoudsachterstanden; deze delen van de openbare ruimte hadden al vervangen moeten zijn. Delen van de openbare ruimte met kwaliteitsniveau C moeten de komende jaren worden ingepland voor vervanging.

Ook op netheid wordt de kwaliteitsschaal van A+, A, B, C en D gehanteerd. De openbare ruimte in Zaanstad wordt ten aanzien van het aspect netheid op kwaliteitsniveau B/C onderhouden. Uitzondering is het centrumgebied Inverdan; dat onderhouden we op kwaliteitsniveau A. De vervanging van de openbare ruimte gebeurt op het technisch noodzakelijke moment.

Staat van onderhoud van de openbare ruimte
In 2016 en 2017 heeft een beeldkwaliteitsinspectie plaatsgevonden. De onderhoudsachterstand is visueel beoordeeld conform de Handreiking artikel 12 Financiële verhoudingswet.

Mede op basis van de beeldkwaliteitsmeting 2016, leeftijd en actualisatie van beleidsplannen hebben we de onderhoudsachterstand in de openbare ruimte per categorie als volgt bepaald:

Gemeenten zoals Rotterdam, Amsterdam en Haarlem gaan er vanuit dat het hebben van 10 tot 15% aan onderhoudsachterstanden acceptabel is. Het gaat hierbij om de norm die deze gemeenten hanteren. De daadwerkelijke achterstanden liggen hoger. Voordeel van het hebben van onderhoudsachterstanden is dat financiële middelen voor vervanging doelmatiger kunnen worden aangewend.
De onderhoudsachterstanden in Zaanstad liggen op dit moment op circa 20%. We streven ernaar om vanaf 2019 de onderhoudsachterstanden in Zaanstad in 5 jaar tijd terug te brengen naar 15%.

Op basis van de genoemde inspecties en de ambitie om achterstanden in te lopen is het inzicht in de vervangingsbehoefte voor de openbare ruimte in de komende jaren bijgesteld. De vervangingsnoodzaak is als volgt:

Met de begroting 2018 is de financiële ruimte gevonden voor dekking van de hogere kapitaallasten als gevolg van deze hogere vervangingsnoodzaak.

De prestaties van wegen worden gerapporteerd op vierkante meters asfalt- en elementenverharding. In 2018 stuurt de gemeente op het vervangen van 307.000 m² verharding en van 2019 t/m 2023 wordt dit verhoogd naar 347.000 m2 per jaar.

Riolen
Beleidskader
Het beleid voor rioolbeheer is vastgelegd in het Verbreed Gemeentelijke Rioleringsplan (VGRP). In de planperiode van het lopende beleidsplan is onderzocht:

• hoe we de kapitaallasten en kosten voor de rioleringszorg kunnen verminderen. In de nota Kapitaallasten riolering staan voorstellen voor het afbouwen van de kapitaallasten, onder meer door het inzetten van de middelen in de egalisatievoorziening, en kostenreductie;
• waar in de openbare ruimte wateroverlast zal ontstaan bij extreme regenval;
• hoe we ten aanzien van het Bestuursakkoord Water 2010 kunnen inzetten op regionale samenwerking met het hoogheemraadschap en regiogemeenten om de rioleringstaak doelmatig te kunnen uitvoeren..

In 2017 wordt het VGRP geactualiseerd. In het kader van de samenwerking Bestuursakkoord Water wordt het beleidskader in de gehele regio geactualiseerd.

De kwaliteit van fundering van vooroorlogse woningen heeft invloed op de uitvoering van de rioleringstaak. Het Gemeentelijk Adviesbureau Funderingsherstel (GAF) stelt zich tot doel om eigenaren te bewegen funderingen te verbeteren, vooruitlopend op rioolvervangingen. Zo worden hogere kosten voor vervanging van de openbare ruimte zo veel mogelijk beperkt. De kosten voor de activiteiten van het GAF worden voor 49% doorbelast in de rioolheffing.

Kwaliteitsniveau/onderhoudsniveau
In 2018 is in de begroting een investering van € 10,4 miljoen per jaar opgenomen voor de vervanging van riolering van tot en met 2021. In 2018 moet 15 kilometer aan riolering worden vervangen.
Met het opstellen van het VGRP in 2012 is gekeken naar de onderhoudsachterstanden van de riolering. Die zijn toen berekend op € 25 miljoen, met de opgave om tot en met 2020 190 kilometer riolering te vervangen. Eind 2016 was deze vervangingsopgave afgenomen tot 72,6 kilometer. Daarmee resteert een opgave tot en met 2021 van 72,6 km. Wanneer we in de komende jaren 15 kilometer per jaar vervangen, zijn de onderhoudsachterstanden eind 2021 weggewerkt.