Financiën • Begroting 2018 Zaanstad

Portefeuillehouder: S. Munnikendam

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

Zaanstad is een financieel stabiele gemeente, waar we de beleidsdoelstellingen uitvoeren binnen de kaders die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. We maken gebruik van een actief risicomanagement, zodat tegenvallers zo veel mogelijk worden voorkomen. Het programma Financiën is ondersteunend aan de andere programma's in de begroting, zodat de doelstellingen uit die programma’s kunnen worden behaald. Daarnaast stelt de gemeente zich tot doel om in de begroting de beleidsmatige en financiële aspecten zo transparant en eenvoudig mogelijk te presenteren, als basis voor een goed debat.

Het financiële beleid ligt grotendeels vast in de Gemeentewet. De gemeente heeft wel enige beleidsvrijheid. Voor de gemeentefinanciën stelt de gemeenteraad de kaders vast met de begroting en de financiële verordening. De controlerende rol van de raad komt tot uiting bij de jaarstukken. Namens de raad controleert de accountant de jaarstukken. De Rekenkamer Metropool Amsterdam ondersteunt de gemeenteraad bij zijn kader stellende en controlerende taak. Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland is verantwoordelijk voor het financieel toezicht.

Het heffen en innen van belastingen ligt ook grotendeels vast in de Gemeentewet, waardoor de beleidsvrijheid beperkt is. De gemeenteraad stelt de Belastingverordeningen vast. Gemeenten kunnen alleen belastingen heffen die zijn opgenomen in de Gemeentewet en retributies (betaling aan de overheid voor een verleende dienst) mogen maximaal kostendekkend zijn.

Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De waardering wordt ook gebruikt door medeoverheden. De Waarderingskamer houdt toezicht op de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ. De uitvoering van de Wet WOZ en het heffen en innen van belastingen voeren wij efficiënt uit.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?

1 Stabiel financieel beleid 2 Innen lokale belastingen en heffingen 3 Algemene dekkingsmiddelen

De gemeente voert een stabiel financieel beleid waarmee de financiële basis op orde blijft. Het uitgangspunt is dat we rekeningen niet doorschuiven naar toekomstige bestuursperiodes en dat we tegenvallers kunnen opvangen. Ook streeft de gemeente naar een positief oordeel van de toezichthouders over (de interne beheersing van) de gemeentefinanciën. De verantwoording over de uitgaven in het sociaal domein is daarbij een blijvend aandachtspunt, specifiek de inkoop van jeugdzorg.

Tot slot zijn er in 2017 landelijke verkiezingen geweest. Het nieuw op te stellen regeerakkoord kan andere financiële voorwaarden scheppen voor Zaanstad. Wij monitoren dit proces en de uitkomsten en beïnvloeden de uitvoering via landelijke netwerken als VNG en G32.

De woonlasten in de gemeente Zaanstad blijven in 2018 ongeveer gelijk. In enkele andere gemeenten zullen de woonlasten naar verwachting dalen. Hierdoor zal de gemeente Zaanstad een hoge positie op de ranglijst 'woonlasten grote gemeenten' houden. Wat hier ook mee te maken heeft is dat een aantal gemeenten precariobelasting heeft ingevoerd op ondergrondse kabels en leidingen. Huishoudens betalen, via het drinkwaterbedrijf en beheerder van het energienetwerk, indirect belasting. Zo kan de OZB lager blijven in de gemeenten die deze belasting hebben ingevoerd. Hierdoor geeft de ranglijst een vertekend beeld.

Effectindicator	Nulmeting	Realisatie 2016	Begroting 2017	Begroting 2018	Streef- waarde	Bron
Oordeel toezichthouder	Matig	Redelijk	Redelijk	Redelijk	Redelijk	Jaarlijkse beoordeling van de financiële positie door de toezichthouder
Oordeel accountant over getrouwheid	Positief		Positief	Positief	Positief	Accountantsverklaring bij de jaarstukken
Oordeel accountant over rechtmatigheid	Positief		Positief	Positief	Positief	Accountantsverklaring bij de jaarstukken
Positie in de ranglijst woonlasten grote gemeenten	1	2	> 3	2	> 5	Kerngegevens belastingen grote gemeenten, COELO
Demografische druk (groene + grijze t.o.v. 15-64 jaar)	66,6% (2014)	68,1%	-	-	-	CBS

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

1.1 Organisatie financiële processen

Bij een financieel solide beleid hoort dat jaarlijkse noodzakelijke uitgaven uit de exploitatie kunnen worden betaald. Kapitaallasten moeten beheersbaar blijven, zodat de begroting meerjarig niet wordt vastgezet. De gemeente dekt structurele lasten met structurele baten. Door actief te sturen op risico’s en te zorgen voor voldoende buffer om tegenvallers op te vangen, voorkomen wij financiële tegenvallers zo veel mogelijk. Risicomanagement is daarbij een belangrijk instrument. Elk jaar wordt een doelmatigheidsonderzoek in het kader van artikel 213a uitgevoerd. Daarnaast voeren we meerdere kleinere onderzoeken uit op specifieke onderwerpen.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2016	Begroting 2017	Begroting 2018	Streef- waarde	Bron
Het aantal afgeronde 213a-onderzoeken per jaar	2	1	2	1	Minimaal 1	Gemeentelijke registratie
Realisatie uitvoering verbijzonderde interne controles (VIC's)	100%	100%	100%	100%	100%	Gemeentelijke registratie
Tijdigheid P&C-documenten conform planning raad	100%	100%	100%	100%	100%	Jaarplanning raad

•		Meer gebruik maken van geautomatiseerde controles in financiële processen
•		Gebruik maken van dataprocessing en datamining voor efficiëntere audits
•		Extra inzetten op interne beheersing vanwege de inrichting verantwoording in het sociale domein rondom inkoop jeugdzorg
•		Monitoren van de gevolgen van een nieuw regeerakkoord
•		Het uitvoeren van onderzoek naar nieuwe financierings- en bekostigingsarrangementen (zie ook paragraaf Treasury)

Risico’s en beheersmaatregelen

Risico	Toelichting	Beheersmaatregel
Nieuw regeerakkoord	Er kunnen nieuwe afspraken worden gemaakt die het financiële kader van de gemeente Zaanstad negatief of positief beïnvloeden.	Tijdig de consequenties van het nieuwe beleid voor Zaanstad in beeld brengen en via landelijke netwerken als VNG en G32 adviseren ten aanzien van de gevolgen.

1.2 Investeringsfonds

Het Investeringsfonds is opgezet ter dekking, geheel of gedeeltelijk, van nieuwe en uitbreidingsinvesteringen. De gemeente rapporteert twee keer per jaar via de rapportage Investeringsfonds over de realisatie van de projecten die een bijdrage krijgen uit het Investeringsfonds. Om in de toekomst de investeringen te kunnen blijven doen die samenhangen en nodig zijn voor de groei van de stad, wordt met ingang van deze begroting de jaarlijkse dotatie aan het fonds verhoogd. In 2018 wordt € 1 miljoen extra toegevoegd en vanaf 2019 € 2,5 miljoen, waarmee de jaarlijkse dotatie meer dan verdubbeld wordt. Op de langere termijn kan dit aangevuld worden met de afkoopsommen van erfpacht. De hoogte van de afkoopsommen is op voorhand moeilijk in te schatten, maar bij gunstige ontwikkelingen kan dit vanaf 2031 oplopen tot enkele miljoenen per jaar.

Bij de Begroting 2017 is het Transformatiefonds ingesteld. Het Transformatiefonds maakt een versnelling in de realisatie van extra woningen mogelijk. In 2017 en 2018 worden de eerste projecten verwacht die mede door een bijdrage van het Transformatiefonds mogelijk worden gemaakt.

•		Inventariseren van de gemeentebrede investeringsbehoefte door de relatie te bekijken tussen de beleidsagenda en het investeringsfonds, o.a. met de groei van de stad in het vooruitzicht
•		Ervaring opdoen met het Transformatiefonds en indien mogelijk effectiviteit vergroten

De jaarlijkse herwaardering onroerende zaken is een continu proces gericht op een zo actueel mogelijke marktwaarde. De vastgestelde waarde is de basis voor de aanslag Onroerendezaakbelasting (OZB).

Effectindicator	Nulmeting	Realisatie 2016	Begroting 2017	Begroting 2018	Streef- waarde	Bron
Toestemming waarderingskamer	Akkoord	Akkoord	Akkoord	Akkoord	Akkoord	Brief waarderingskamer om WOZ beschikking en ozb-aanslag te mogen versturen

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

2.1 Innen lokale belastingen en heffingen

De gemeente wil graag juridische procedures bij het heffen van lokale belastingen voorkomen. Daarom investeren wij in informatieverstrekking en mogelijkheden tot persoonlijk contact. Daarmee creëren wij draagvlak voor onze werkwijze bij bewoners en instellingen zoals de woningcorporaties. Geschillen beslecht de gemeente zoveel mogelijk aan de voorkant. Een goed gesprek levert op de lange termijn voor beide partijen vaak meer op. Jaarlijks verstuurt de gemeente ongeveer 110.000 WOZ-beschikkingen en zo’n 130.000 aanslagbiljetten.

Prestatie-indicator	Nulmeting	Realisatie 2016	Begroting 2017	Begroting 2018	Streef- waarde	Bron
Gemiddelde WOZ waarde x €1000,-	177 (2014)	174	-	-	-	CBS
Het uitgekeerde bedrag aan proceskostenvergoeding afgezet tegen het bedrag waarop maximaal een beroep kan worden gedaan.	20%	13%	15%	15%	15%	Gemeentelijke registratie
Percentage gehonoreerde WOZ-bezwaren afgezet tegen het aantal verstuurde beschikkingen	3,8% (2013)	0,6%	2,0%	1,7%	2,0%	Gemeentelijke registratie
Aantal gehouden hoorzittingen afgezet tegen het aantal verzoeken.	20% (2013)	48,5%	20%	20%	15%	Gemeentelijke registratie

•		In een zo vroeg mogelijk stadium persoonlijk contact opnemen met de bezwaarmaker
•		Vooroverleg met woningcorporaties en eigenaren van grote objecten en het onderling uitwisselen van data
•		Afstemming met marktpartijen (o.a. no cure no pay-bedrijven) continueren over de werkwijze van bezwaarafhandeling en de hoogte van de proceskostenvergoeding

3 Algemene dekkingsmiddelen

Op grond van artikel 8 lid 5 en 6 Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de gemeente verplicht een onderdeel algemene dekkingsmiddelen en een post onvoorzien op te nemen in de begroting. Met de algemene dekkingsmiddelen wordt een groot deel van de taken uit de begroting bekostigd. Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen: Lokale heffingen, Algemene uitkeringen, Dividend, Saldo financieringsfunctie, Overige algemene dekkingsmiddelen, Onvoorzien.

Om deze doelstelling te bereiken leveren we de volgende prestaties

3.1 Lokale heffingen

De lasten en baten die samenhangen met Lokale heffingen worden hier verantwoord.

3.2 Algemene uitkeringen

De lasten en baten die samenhangen met Algemene uitkeringen worden hier verantwoord.

3.3 Dividend

De lasten en baten die samenhangen met Dividend worden hier verantwoord.

3.4 Saldo financieringsfunctie

De lasten en baten die samenhangen met Saldo financieringsfunctie worden hier verantwoord.

3.5 Overige algemene dekkingsmiddelen

De lasten en baten die samenhangen met Overige algemene dekkingsmiddelen worden hier verantwoord.

3.6 Onvoorzien

De lasten en baten die samenhangen met Onvoorzien worden hier verantwoord.

Lasten incl. toevoegingen	2018	2019	2020	2021
Originele begroting 2017–2020	12.114	17.455	6.023	5.036
Structurele effecten Burap	102	102	102	95
	6.205	6.403	6.480	6.484
Beginstand begroting 2018–2021	12.114	17.455	6.023	5.036
	-2.978	-3.758	-4.512	-4.950
	622	997	939	880
	1.000	2.917	2.843	3.418
Totale lasten begroting 2018–2021	17.065	24.115	11.875	10.964

Baten incl. toevoegingen	2018	2019	2020	2021
Originele begroting 2017–2020	-291.092	-297.662	-287.188	-286.172
Structurele effecten Burap	0	0	0	0
	-5.135	-7.206	-7.681	-5.618
Beginstand begroting 2018–2021	-291.092	-297.662	-287.188	-286.172
	-6.253	-7.130	-7.292	-8.754
	48	48	48	48
	-1.904	-2.279	-2.221	-2.162
	-186	-63	-361	-424
Totale baten begroting 2018–2021	-304.522	-314.290	-304.695	-303.082

Autonome ontwikkelingen

2018

2019

2020

2021

Gemeentefonds decembercirculaire 2016

-2.336

-2.309

-2.320

-2.321

De doorrekening naar 2018 en verder van de decembercirculaire gemeentefonds 2016 resulteert in een nieuwe stand van de algemene uitkering. Op basis van deze circulaire verbetert het meerjarige financiële beeld. Als gevolg van meer uitgaven van het Rijk is het accres gestegen. Extra rijksuitgaven betekenen ook een hogere algemene uitkering voor de gemeenten. Dit beeld kan zowel negatief als positief worden beïnvloed door de Tweede Kamer verkiezingen en een nieuw regeerakkoord, waardoor er vanaf 2018 slechts beperkte zekerheid kan worden gegeven over de hoogte van het accres. Er wordt een langjarige decentrale uitkering ontvangen voor de armoedebestrijding onder kinderen (- € 0,9 miljoen) en vooruitlopend op de meicirculaire 2017 is de prijscompensatie verwerkt (- € 1,3 miljoen).

Gemeentefonds septembercirculaire 2016

-1.709

-3.279

-4.809

-3.297

De doorrekening naar 2018 en verder van de septembercirculaire gemeentefonds 2016 resulteert in een nieuwe stand van de algemene uitkering. Op basis van deze circulaire verbetert het meerjarige financiële beeld. Als gevolg van meer uitgaven van het Rijk is het accres gestegen. Extra rijksuitgaven betekenen ook een hogere algemene uitkering voor de gemeenten. Dit beeld kan zowel negatief als positief worden beïnvloed door de komende Tweede Kamer verkiezingen en een nieuw regeerakkoord, waardoor er vanaf 2018 slechts beperkte zekerheid kan worden gegeven over de hoogte van het accres. Zie de raadsinformatiebrief septembercirculaire 2016 voor een verdere toelichting.

Lagere interne rekenrente

2.680

2.866

2.951

2.955

Door de aanhoudend lagere rente op de geld- en kapitaalmarkten kan de interne rekenrente worden verlaagd van 3% naar 2,5%. Hiermee worden de kapitaallasten in de begroting lager waardoor minder rente aan de tarieven voor afval, riolen en begraafplaatsen doorberekend zal worden. Dit heeft een neerwaarts effect op de tarieven voor de inwoners van Zaanstad.

Prijs- loon- en subsidie-indexatie

3.525

3.536

3.529

De salarissen worden netto met € 1,9 miljoen geindexeerd. Daarnaast worden de subsidies met netto € 0,8 miljoen en de materiële kosten met netto € 0,8 miljoen geindexeerd.

Beleidsbijstellingen

2018

2019

2020

2021

Onttrekking reserve sluitpost begroting

-1.090

-1.618

-552

Bij de begroting 2017 is het saldo van de meerjarenbegroting 2018-2020 toegevoegd aan de reserve sluitpost begroting. Bij de kadernota 2018 zijn deze bedragen weer onttrokken aan de reserve.

Saldo van baten en lasten
Mutaties reserves	3.523	-158	3.365	4.612	4.217	4.081

Mutatie reserve Investeringsfonds	3.523	0	3.523	5.023	5.023	5.023
Mutatie reserve Kapitaallasten	0	-158	-158	-411	-806	-942
Totaal	3.523	-158	3.365	4.612	4.217	4.081

Saldo van baten en lasten	333	0	333	333	333	333
Mutaties reserves

Concernplanning- en control	333	0	333	333	333	333
Totaal	333	0	333	333	333	333

Saldo van baten en lasten	2.862	-35.249	-32.387	-32.804	-33.069	-33.069
Mutaties reserves

GEO informatie	257	0	257	257	257	257
	0	-16.495	-16.495	-16.699	-16.699	-16.699
Onroerende zaakbelasting	288	-324	-36	-36	-36	-36
Uitvoering wet woz	142	0	142	142	142	142
Apparaatslasten	2.176	-1	2.175	2.175	2.175	2.175
Baten rzb gebruikers	0	-1	-1	-1	-1	-1
	0	-18.373	-18.373	-18.587	-18.852	-18.852
Baten rzb eigenaren	0	-54	-54	-54	-54	-54
Totaal	2.862	-35.249	-32.387	-32.804	-33.069	-33.069

Saldo van baten en lasten	49	-1.949	-1.900	-1.951	-1.951	-1.951
Mutaties reserves

Baten reclamebelasting	0	-360	-360	-360	-360	-360
Baten toeristenbelasting	0	-754	-754	-805	-805	-805
Overige belastingen	49	0	49	49	49	49
Baten hondenbelasting	0	-589	-589	-589	-589	-589
Baten precariobelasting	0	-246	-246	-246	-246	-246
Totaal	49	-1.949	-1.900	-1.951	-1.951	-1.951

Saldo van baten en lasten	0	-254.029	-254.029	-256.440	-258.234	-257.067
Mutaties reserves

Algemene uitkering	-171.213	-171.213	-173.657	-175.247	-173.630
Algemene uitkering 3 decentralisaties	-82.816	-82.816	-82.783	-82.986	-83.437
Totaal	-254.029	-254.029	-256.440	-258.234	-257.067

Saldo van baten en lasten	-1.742	-6.268	-8.010	-11.233	-12.932	-13.509
Mutaties reserves

	30	-2.245	-2.215	-2.215	-2.215	-2.215
	-1.772	-4.023	-5.795	-9.018	-10.717	-11.294
Totaal	-1.742	-6.268	-8.010	-11.233	-12.932	-13.509

Saldo van baten en lasten	9	-906	-896	-897	-897	-897
Mutaties reserves	11.814	-5.912	5.902	8.039	9.570	9.825

Mutatie reserve Transformatiefonds	9.410	0	9.410	9.095	8.780	8.460
Reclame opbrengst	9	-906	-896	-897	-897	-897
Mutatie reserve jaarrekening 2013	2.001	-5.912	-3.911	-1.459	343	918
Mutatie reserve Investeringsfonds	403	0	403	403	447	447
Totaal	11.823	-6.818	5.005	7.142	8.673	8.928

Saldo van baten en lasten	101	-51	50	-8.050	50	50
Mutaties reserves	0	0	0	8.100	0	0

Overige inkomsten en uitgaven	101	-51	50	-8.050	50	50
Mutatie reserve Investeringsfonds	0	0	0	8.100	0	0
Totaal	101	-51	50	50	50	50

Autonome ontwikkelingen		2018	2019	2020	2021
Actualisatie kapitaallasten	L	532	-237	-998	-1.435
Actualisatie kapitaallasten	B	0	0	0	0
Actualisatie van de kapitaallasten naar aanleiding van de Meerjaren Investerings Planning 2018.
Gemeentefonds begroting 2018	L	0	0	0	0
Gemeentefonds begroting 2018	B	-5.586	-6.453	-6.611	-8.073
De gemeentefondsuitkering is opgebouwd uit de algemene uitkering, de integratie-uitkering Sociaal domein en diverse decentralisatie- en (overige) integratie-uitkeringen. De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven (trap op trap af systematiek). De toe- of afname hiervan wordt het accres genoemd. De meicirculaire 2017 resulteert voor alle jaren -met uitzondering van 2020- in een hoger accres dan voorzien. Grotendeels wordt dit veroorzaakt door de hogere inflatie die doorwerkt in een hogere loon- en prijsontwikkeling op de rijksbegroting. Bij de miljoenennota 2017 werd nog uitgegaan van een inflatie van 0,6%, in de voorjaarsbesluitvorming is dit opgelopen naar 1,6%. Ook voor de jaren 2018-2021 ligt de geraamde inflatie nu hoger dan ten tijde van de miljoenennota 2017. Naast het accres zijn ook de diverse integratie- en decentralisatie-uitkeringen gestegen waardoor het financiële beeld verbetert (- € 1,56 miljoen). Aangezien het kabinet demissionair is geworden na de verkiezingen van 15 maart is er sprake geweest van een beleidsarme voorjaarsbesluitvorming. Zie de raadsinformatiebrief over de meicirculaire 2017 voor een verdere toelichting.
Loon-, prijs-, en subsidie-indexatie	L	-3.510	-3.522	-3.515	-3.515
Loon-, prijs-, en subsidie-indexatie	B	-667	-676	-681	-681
Voor 2018 is een prijsindex toegepast van 1,9% op de materiële budgetten. Dit is op basis van de afgegeven CPB-raming (1,6%), rekening houdend met de nacalculatie over 2017 (0,3%). Bij het bepalen van de nieuwe normbedragen voor de salarisbegroting is rekening gehouden met de afgegeven CPB-raming van 2,8%. Op de uitgaande subsidies is een indexatie toegepast van 2,7%. Dit percentage is een gemiddelde van de loon- en prijsindex volgens de verhouding 70% loon- en 30% prijsindex.

Besluit pre prioritair		2018	2019	2020	2021
Vrijstelling Precariobelasting Evenementen	L	0	0	0	0
Vrijstelling Precariobelasting Evenementen	B	48	48	48	48
Met terug werkende kracht wordt er vrijstelling verleend op precariobelasting op evenementen (2017/9898). Hiervoor wordt structureel geld beschikbaar gesteld om deze derving aan inkomsten te compenseren (€ 0,05 miljoen).

Beleidsbijstellingen		2018	2019	2020	2021
Extra OZB niet woningen	L	0	0	0	0
Extra OZB niet woningen	B	-775	-775	-775	-775
Gebruikelijk is dat de gerealiseerde opbrengst OZB in september wordt geanalyseerd. Dit jaar hebben we de analyse eerder uit kunnen voeren, waardoor er nu al gemeld kan worden dat de werkelijke OZB opbrengst veel hoger uitvalt. De begrote areaaluitbreiding is conform de wens van het college voorzichtig ingestoken, waarbij alleen met bouw van de PI en het ZMC is rekening gehouden. Nu blijkt de waarde van deze twee objecten veel hoger uit te vallen dan geraamd. Eind mei is na uitvoerig onderzoek van externe belastingadviseurs en taxateurs gebleken dat de door hun eerder voorgestelde waarde niet gestaafd kan worden. Hiermee wordt aangesloten bij de zienswijze van de landelijke taxatiewijzers en daarmee die van Zaanstad. Naast dat de twee duurste objecten van Zaanstad zijn opgeleverd is er meer dan gemiddeld bijgebouwd in 2016, bijvoorbeeld zorgboulevard, topsporthal, etc..
Extra OZB woningen	L	0	0	0	0
Extra OZB woningen	B	-90	-90	-90	-90
Bij de begrote areaaluitbreiding wordt uitgegaan van een gemiddelde waarde van een woning. De waarde van de nieuwbouwwoningen zijn aanmerkelijk hoger, waarmee een structurele meer opbrengst gegenereerd wordt.
Hogere accountantskosten	L	25	25	25	25
Hogere accountantskosten	B	0	0	0	0
Door de toezichthouder AFM worden steeds strengere eisen gesteld aan de controle door de accountant. De accountant moet daarom meer uren besteden aan de controle dan oorspronkelijk is afgesproken. Ook vanuit de commissie BBV worden specifieke eisen gesteld door middel van stellige uitspraken en aanbevelingen, wat eveneens tot extra besteding van uren leidt (€ 0,025 miljoen).
Kostenverdeling	L	51	51	51	51
Kostenverdeling	B	0	0	0	0
Met deze begrotingswijziging worden de apparaatsbaten en -lasten op de juiste wijze toegerekend aan de prestaties.
OZB Primair Onderwijs	L	0	0	0	0
OZB Primair Onderwijs	B	-642	-642	-642	-642
Tot 2016 werd het primair onderwijs voor de OZB vrijgesteld. Vanaf 2017 is dit echter niet meer het geval en wordt er ook voor het primair onderwijs OZB opgelegd en tevens betaald. Dit was nog niet in de begroting verwerkt. Het gaat om een saldo-neutrale mutatie over de programma’s 3 en 9 heen.
Treasury herinrichting	L	546	921	863	804
Treasury herinrichting	B	-397	-772	-714	-655
Als gevolg van nieuwe voorschriften in de BBV worden de rekeningnummers van treasury opnieuw ingericht. Het betreft een saldoneutrale mutatie.

Beleidsbijstellingen		2018	2019	2020	2021
Dotatie Investeringsfonds in begrotingsbesluit 2018	L	1.000	2.500	2.500	2.500
Dotatie Investeringsfonds in begrotingsbesluit 2018	B	0	0	0	0
Vanaf de begroting 2018 is een extra dotatie aan het Investeringsfonds opgenomen van € 1 miljoen in 2018 en € 2,5 miljoen structureel vanaf 2019.
Egaliseren saldi begroting 2018-2021	L	0	417	343	918
Egaliseren saldi begroting 2018-2021	B	-166	0	0	0

Onttrekking reserve Afschrijvingslasten projecten InvesteringsFonds	L	0	0	0	0
	B	-21	-63	-361	-424
Met deze wijziging wordt de onttrekking, uit de reserve AL ter dekking van de afschrijvingslasten van projecten die gedekt worden door het IF, geactualiseerd.