De gemeente heeft de ambitie om de werkgelegenheid in Zaanstad te vergroten. Dit doen wij door het versterken van de (economische) positie van het bestaande bedrijfsleven, in het bijzonder het midden- en kleinbedrijf (mkb), in regionaal en internationaal verband en door het aantrekken van nieuwe bedrijven en investeerders in de stad.

Zaanstad heeft met het programma MAAK.Zaanstad ambitieuze doelen gesteld. We willen meer ruimte vinden voor de woon- en werkmilieus waar de stad (plus de Metropoolregio Amsterdam) behoefte aan heeft. Op termijn voorziet de gemeente een groei richting 200.000 inwoners. Samen met de stad is gekozen voor binnenstedelijke ontwikkeling. Dat betekent groei in de bestaande stad en het transformeren van bedrijventerreinen naar gemengde woon-werkmilieus. Dit heeft effect op de ruimte voor (bepaalde typen) bedrijvigheid. Soms zullen bedrijven verplaatst moeten worden, terwijl voor andere typen bedrijven juist extra ruimte is. De monitor van Plabeka 3.0 gaat inzicht geven in de regionale ruimte voor kantoren en bedrijven.

Het in 2016 vastgestelde Acquisitieplan stuurt aan op een actieve en meer samenhangende acquisitie van (internationale) bedrijven en investeerders voor de komende jaren. Het vestigingsklimaat is een belangrijke troef om succesvol acquisitie te plegen. Voor ondernemers zijn ruimte en bereikbaarheid de belangrijkste vestigingsvoorwaarden. Fysieke ruimte wordt onder meer geboden in het Noordzeekanaalgebied. De afgelopen jaren is veel energie gestoken in het aantrekken van nieuwe bedrijven op met name Hoogtij – en in het bieden van ruimte aan verplaatsende bedrijven. Deze inspanningen beginnen nu vruchten af te werpen.  

Het Acquisitieplan voeren wij via twee sporen uit. Via het eerste spoor rollen wij voor ondernemers in de regio de rode loper uit door hen te begeleiden bij hun uitbreidings- of verplaatsingsvraag. De ervaring leert dat een groot deel van bedrijfsverplaatsingen en -uitbreidingen juist binnen de regio plaatsvindt. Als tweede spoor zetten wij in op regionale acquisitie van nieuwe (inter)nationale ondernemingen en het ondersteunen van het mkb in hun internationale ambities. Dit doen wij bijvoorbeeld door deel te nemen aan de regionale acquisitieactiviteiten die aansluiten bij de krachtige sectoren van de stad: food, logistiek, toerisme en maakindustrie. En door het mkb te ondersteunen bij hun deelname aan handelsmissies, waarbij wij onder andere onze kennis en netwerk ter beschikking stellen. Hierbij zoeken wij de kracht van samenwerking met partners in de MRA, zoals Amsterdam Trade, Amsterdam in Business, Havenbedrijf Amsterdam en Amsterdam Airport Area.

De voorgenomen groei van de werkgelegenheid kan niet zonder een florerend mkb. De trend op langere termijn is dat de omvang van de werkgelegenheid in het grootbedrijf afneemt en de omvang van de werkgelegenheid in het mkb toeneemt. Met het in 2016 vastgestelde mkb-plan zorgt de gemeente dat het voor ondernemers goed toeven is in Zaanstad, waarbij we een optimaal vestigingsklimaat nastreven en belemmeringen – binnen de wettelijke verplichtingen – zoveel mogelijk wegnemen. Door een reeks van maatregelen en een slimme profilering- en communicatiestrategie kan het mkb zich beter ontwikkelen en een grotere bijdrage leveren aan de groei van de werkgelegenheid.

Functiemenging

LISA

Acquisitie nieuwe bedrijven

Gemeentelijke registratie

Vestigingsbegeleiding

Gemeentelijke registratie

Haalbaarheidsonderzoek herontwikkeling bestaande bedrijventerreinen

Gemeentelijke registratie

Verlengen bestaande Keurmerken veilig ondernemen

Gemeentelijke registratie

•

Uitvoeren van de Strategische Agenda Werkgelegenheid

•

Ondersteunen en faciliteren van ondernemers in de regio die hun bedrijf willen verplaatsen of uitbreiden

•

Uitvoeren van het Acquisitieplan en het Actieplan Midden- en Kleinbedrijf

•

Uitvoeren van de Transformatiestrategie bedrijventerreinen

•

Implementeren van de nieuwe Detailhandelsvisie

•

Bedrijfscontacten over vestiging of uitbreiding benutten om mogelijkheden voor toeleiding van mensen naar werk aan te kaarten.

•

Start gevelverbetering Westzijde

Zaanstad kan met haar authentieke karakter van cultureel-industrieel verleden profiteren van de aantrekkelijkheid van Amsterdam als bestemming op de (internationale) toeristische markt. Die stad groeit uit haar jasje en is daarom actief op zoek naar mogelijkheden om toeristen beter te kunnen spreiden over de regio. Inmiddels maakt Zaanstad afspraken over het creëren van extra verblijfsaccommodaties en gezamenlijke marketing en promotie met Zaanstreek-Waterland.
Toerisme levert extra banen en dynamiek in de gemeente op. De keuze voor vestiging in een stad heeft ook te maken met beelden en gevoelens voor de omgeving. Toerisme, citymarketing en evenementen spelen hierbij een belangrijke rol. Daarom professionaliseert de gemeente door de marketingactiviteiten en promotie aan te besteden en het budget te verhogen. De Stichting Marketing Zaanstreek zal met deze nieuwe marketingopdracht de citymarketing verder doorontwikkelen en het verhaal van Zaanstad promoten vanuit de Zaanse kernkwaliteiten.

De Zaanse Schans is onze lokale toeristische magneet. Het is zaak om de groeiende stroom bezoekers langer aan onze stad/streek te binden. Met de Zaanse Schans onderzoeken wij hoe we de bezoekers beter kunnen begeleiden en het gebied toekomstbestendig kunnen maken. Daarvoor wordt een ontwikkelingsstrategie opgesteld in samenspraak met organisaties, ondernemers en bewoners op en rondom de Zaanse Schans.

Naast de Zaanse Schans hebben wij met het centrum van Zaanstad, het Hembrugterrein, de Zaan als historische verbinding en de Hotspot Wormerveer belangrijke toeristische troeven in handen. Willen wij die ten volle benutten, dan vergt dat een inspirerend verhaal met daaraan gekoppeld een kwalitatief goed toeristisch product. In de Uitvoeringsagenda Toerisme is  een goede basis gelegd voor het verbeteren  van verbindingen, bewegwijzering, verblijfsaccommodaties, kwalitatief goede horeca, arrangementen, musea en evenementen (zie programma 3). Daarmee stimuleren we niet alleen het toerisme, maar maken we onze stad ook aantrekkelijker voor onze eigen inwoners. De in 2016 geopende VVV draagt hier zichtbaar aan bij en wordt in 2018 verder geprofessionaliseerd.

•

Uitvoeren van de lokale Uitvoeringsagenda Toerisme Zaanstad

•

Met de regio uitvoering geven aan de Strategische Agenda Toerisme (MRA) tot 2020

•

Acquisitie van hotels, verblijfsaccommodaties en aanjagen arrangementen

•

Implementeren van de nieuwe afspraken rond de marketing van de Zaanstreek

•

Uitvoeren van het regionale programma ‘Amsterdam Bezoeken Holland Zien’, waaronder stimuleren van hotelvestiging en extra promotieactiviteiten

•

Starten met het opstellen van Visie op Horeca

•

Opstellen beleid voor fietsenverhuur en deelfietsenplan

•

Inzetten op het verbeteren van riviercruisefaciliteiten, dienstverlening en marketing om Zaanstad aantrekkelijker te maken voor riviercruises

•

Uitvoering geven aan de uitvoeringsagenda voortvloeiende uit de Waterrecreatiekaart die onderdeel is van het Groen- en Waterplan

Marktpartijen haken niet voldoende aan bij de Uitvoeringsagenda Toerisme Zaanstad.

Private partijen doen niet mee, ondanks gemeentelijke investeringen.

Met zo veel mogelijk partijen/potentiële exploitanten in gesprek gaan.

Een goede relatie met werkgevers is van groot belang, omdat zij werkgelegenheid creëren waarmee burgers zelfstandig in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Wij zoeken werkgevers actief op en vragen hen naar vacatures, ook voor leerwerkbanen en werkervaringsplaatsen. Daarnaast hebben wij in samenwerking met regionale werkgevers het Regionaal Werkbedrijf Zaanstreek-Waterland opgericht. De gemeente neemt als werkgever zelf ook haar verantwoordelijkheid door 5% van haar personeelsbestand beschikbaar te stellen voor mensen met grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt.

In het kader van Social Return On Investment (SROI) zoekt Zaanstad actief contact met werkgevers door gebruik te maken van het integrale acquisitienetwerk binnen het stedelijke en maatschappelijke domein. Op dit moment wordt 77% van de aangegane SROI-verplichtingen ingevuld. Om vorm te geven aan onze opgave om meer mensen aan het werk te helpen, werken we aan een verdere  verhoging van dat percentage. Dit gaan we verhogen door opnieuw naar het ketenproces van SROI te kijken. Dat proces start bij de inkoop of aanbesteding, waar de social return verplichting wordt vastgelegd. Dat wordt gevolgd door dienstverlening om de verplichting te helpen invullen en ten slotte moet er gestuurd worden op een naleving van de gemaakte afspraken. Het geheel moet daarbij gericht en goed geadministreerd worden. Hierbij gaan we ook opnieuw bezien of het vastgestelde SROI-beleid volledige benutting van SROI in de weg staat. Door hierin samen met het bedrijfsleven op te trekken, zorgen we ervoor dat dit op een gedragen manier gebeurt. SROI is een belangrijk interactiemoment met het bedrijfsleven om een extra impuls te geven aan de doelstellingen van de gemeente. In dit geval om meer mensen die aan de kant staan te laten profiteren van de aantrekkende economische groei. Tenslotte is het van belang om een aanpak die werkt op te schalen en het rendement te vergroten. Hierbij wordt gedacht aan intensivering van de samenwerking tussen Wijkbeheer en Onderhoud en in de Metropool Regio Amsterdam.

Aantal beëindigde uitkeringen wegens werkaanvaarding

Gemeentelijke registratie

Aantal bezochte werkgevers

Gemeentelijke registratie

Aantal gerealiseerde werkplekken en garantiebanen voor mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt in Zaanstad

Gemeentelijke registratie

Aantal uitkeringen met parttime inkomsten

Gemeentelijke registratie

Omvang van de SROI verplichting en het realisatievermogen van Zaanstad

Gemeentelijke registratie

•

Actief benaderen van werkgevers, relaties onderhouden en dienstverlening verbeteren; ontzorging van werkgevers door werving, selectie en matching uit handen te nemen

•

Benutten van contacten met werkgevers, maatschappelijke organisaties, onderwijs en mkb om mogelijkheden te verkennen om te komen tot een Lokaal Sociaal Akkoord

•

Inzetten van plaatsing bevorderende instrumenten, zoals de proefplaatsing, stimuleringssubsidies, scholings-begeleidingsvouchers en omscholing, hierbij rekening houdend met de motie ‘Wegnemen kostendrempels studeren bijstandsgerechtigden’

•

Uitvoeren van contractuele afspraken met opdrachtnemers van de gemeente in het kader van SROI

•

Uitvoering geven aan moties ‘Verbetering online informatievoorziening SROI en sociaal ondernemerschap’ en ‘Social return casemanagement’ door sturing en monitoring op het SROI proces te verbeteren

•

Investeren in persoonlijke ontwikkeling en zelfsturing van werkzoekenden

•

Inzetten op meer uitstroom van mensen uit de bijstand met parttime inkomsten

•

Organiseren van taskforce BUIG, met inachtneming van de motie ‘Extra formatie casemanagement en nalevingscapaciteit’

•

Activeren van werkzoekenden aan de voorkant en voorafgaand aan instroom in de uitkering

In dienst nemen arbeidsbeperkten verloopt niet volgens plan

In het Sociaal Akkoord 2013 is een afspraak gemaakt om 125.000 mensen met een beperking bij reguliere werkgevers aan het werk te krijgen. Deze verantwoordelijkheid ligt bij de werkgevers zelf.

Marktbewerkingsplan in het Regionaal Werkbedrijf uitvoeren en ons vermogen om werkgevers te betrekken bij de maatschappelijke opgave.

Met de komst van de Participatiewet zijn de zorgtaken van de gemeente uitgebreid. Hiermee is de gemeente onder meer verantwoordelijk geworden voor de arbeidsmarkttoeleiding van mensen met een arbeidshandicap. Uit eerder opgedane ervaring blijkt dat arbeidsgehandicapten niet zomaar op een vacature te plaatsen zijn. We borgen de expertise van BaanStede en deze draagt bij aan het vergroten van de arbeidsparticipatie van Zaankanters met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

In de regio Zaanstreek-Waterland investeren we in een regionale samenwerking met de gemeente Purmerend. De gezamenlijke inzet is het realiseren van een voorziening die één aanpak biedt voor het verbeteren van de arbeidsparticipatie van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
De samenwerking vanuit het programma Participatie en het Koersbesluit leidt tot oprichting van een nieuw Participatiebedrijf als vervolg op BaanStede. Dit is per 1 januari 2018 operationeel. Deze voorziening moet enerzijds een beschutte werkplek bieden voor die mensen die dat nodig hebben. Anderzijds moet het een leerwerkomgeving bieden voor die mensen die door omstandigheden lange tijd niet in staat zijn geweest om te werken en weer arbeidsritme willen opdoen. Tenslotte streven we ernaar dat deze voorziening ook in staat is om de match van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te verzorgen. Zo kunnen we blijven inzetten op een inclusieve arbeidsmarkt waarbij zo veel mogelijk Zaankanters in reguliere banen kunnen participeren.

In het afgelopen jaar is het bieden van een beschutte werkomgeving aan de mensen die dat nodig hebben een verplichting geworden voor gemeenten. Samen met de arbeidsmarktregio Zaanstreek-Waterland werkt Zaanstad aan de realisatie van participatieplekken voor mensen die zijn aangewezen op een beschutte werkomgeving. Dit is een omgeving waar mensen een betekenisvolle dagbesteding hebben, of waar mogelijk werken onder specifieke omstandigheden. Bij deze uitvoering leggen wij prioriteit bij het realiseren van loonvormende arbeid. Het Participatiebedrijf zal in 2018 een belangrijke plek zijn waar we invulling geven aan deze doelstelling.

Realiseren van participatieplekken voor mensen die zijn aangewezen op een beschutte omgeving

Gemeentelijke registratie

Transitie van WSW-organisatie BaanStede heeft een integrale voorziening voor de onderkant van de arbeidsmarkt als resultaat

Rapportage BaanStede

•

Uitvoering geven aan de verplichting nieuw beschut werk mogelijk te maken in samenwerking met het Participatiebedrijf

•

In samenwerking met kwartiermaker Participatiebedrijf en de gemeente Purmerend invulling geven aan de doorontwikkeling van de dienstverlening van het participatiebedrijf

Samenwerking met de gemeente Purmerend in voorbereiding op het oprichten van het participatiebedrijf verloopt niet zoals gepland

Arbeidsmarktbeleid op het gebied van beschut werken heeft belang bij een regionale aanpak.

Gezamenlijk ontwikkelagenda opzetten met kwartiermaker Participatiebedrijf en gemeente Purmerend.

Zaanstad vraagt iedereen met een uitkering daarvoor naar vermogen iets terug te doen. Voor mensen met arbeidsvermogen betekent dit, dat zij zich inzetten voor de terugkeer naar de reguliere arbeidsmarkt of dat zij de loonwaarde benutten die ze hebben. Ook mensen die (nog) niet op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag kunnen, doen iets terug voor hun uitkering. Zij kunnen op diverse manieren maatschappelijk participeren, bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerswerk, een participatieplaats, mantelzorg, dagbesteding of op de nieuwe beschutte participatieplekken. Zaanstad vindt het belangrijk om ondersteuning te bieden aan iedereen om naar eigen vermogen mee te doen in de samenleving. Samen kijken we  hoe zij die bijdrage kunnen leveren.

De belangrijkste investering die we doen is investeren in onze capaciteit om meer Zaankanters te ondersteunen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Er is in de afgelopen twee jaar gewerkt aan een aanbod van trajecten en instrumenten dat effectief is voor de doelgroep waar we ons op richten. We constateren ook dat de capaciteit van casemanagers ontoereikend is. Zij hebben de taak om kandidaten te laten uitstromen door ze in beweging te krijgen en op de juiste trajecten te zetten. Zij kunnen de grotere doelgroep (bijna een verdubbeling ten opzichte van voor de koerswijziging) niet aan. Door te investeren in meer casemanagement kunnen we meer mensen toeleiden naar het pas ontwikkelde instrumentarium. We verwachten dat hierdoor meer mensen hun weg naar de arbeidsmarkt weer weten te vinden.
Omdat wij de prioriteit leggen bij re-integratie naar de reguliere arbeidsmarkt en omdat we uitgaan van de eigen verantwoordelijkheid van iedereen, zetten we het wettelijke instrument ‘tegenprestatie’ in Zaanstad alleen in als een sluitstuk. Wij beginnen met afspraken over re-integratie met de mensen die naar de arbeidsmarkt kunnen terugkeren. Met mensen voor wie dit (nog) niet aan de orde is, starten we met afspraken over maatschappelijke participatie. Vaardigheden leren, werkervaring opdoen, scholing en sociale activering zijn onderdeel van deze afspraken. De nadruk ligt op het vrijwillig leveren van een bijdrage aan de samenleving. Het wettelijke instrument ‘tegenprestatie’ zetten wij pas in als mensen niet uit zichzelf, naar vermogen, op een of andere wijze participeren en daarmee iets terugdoen voor hun uitkering.

Aantal lopende re-integratievoorzieningen

CBS

Aantal personen met een bijstandsuitkering en een afstand tot de arbeidsmarkt dat een zinvolle maatschappelijke participatieplaats heeft

Gemeentelijke registratie

Het percentage mensen waarmee afspraken zijn gemaakt over wat zij aan maatschappelijke participatie doen voor hun uitkering

Gemeentelijke registratie

•

Uitvoeren van aanpak Sociale Wijkteams rondom de inzet van ondersteuning bij maatschappelijke participatie voor uitkeringsgerechtigden

•

Inzetten van ondersteuning, activering en begeleiding bij het plaatsen (vinden en behouden) van uitkeringsgerechtigden op onder andere vrijwilligerswerk, participatieplaatsen en dagbesteding

•

De wettelijke tegenprestatie opleggen als sluitstuk van participatie- en re-integratie-uitvoering

Verdringing van betaald werk.

De wettelijke tegenprestatie en participatieplaatsen mogen alleen onbetaald en additioneel werk betreffen.

Hiertoe voorwaarden stellen bij te sluiten overeenkomsten.

De jeugdwerkloosheid is hoog. Jongeren die voortijdig zonder diploma van school gaan, komen vaak niet of heel moeilijk aan het werk. Zaanstad vindt het belangrijk om starters op de arbeidsmarkt een goede start te bieden (ambitie 5 van de Strategische Agenda Werkgelegenheid). We hebben daarom extra aandacht voor de doorstroom van kwetsbare jongeren vanuit praktijkonderwijs naar werk. De dienstverlening vanuit het Jongerenloket is hierin succesvol gebleken en wordt gecontinueerd. Daarnaast kijken wij samen met scholen en werkgevers naar een betere aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt en het voorkomen van voortijdig schooluitval.

Om meer mensen aan het werk te kunnen helpen, moet de match tussen vraag en aanbod tussen onderwijs, werkgevers en werknemers worden vergroot.  Hiervoor heeft de gemeente vanaf 2018 extra middelen beschikbaar gesteld. Hiermee kunnen we verschillende bijeenkomsten en evenementen (co-)financieren en op regionaal niveau een bijdrage leveren aan initiatieven op het thema Onderwijs-Arbeidsmarkt/Leven Lang Leren. Denk aan bijeenkomsten waarbij het bedrijfsleven het onderwijsveld ontmoet en inzichten geeft, zoals de Dutch Agri Food week. Daarbij gaan docenten in gesprek met ondernemers over competenties die nodig zijn binnen hun onderneming. En bijeenkomsten waarbij (toeristische) ondernemers met het middelbaar- en hoger-onderwijs de kansen verkennen voor stages. Een resultaat van de ontmoetingen is om de huidige en toekomstige werknemers klaar te stomen voor de toekomst en de werkgevers nieuwe inzichten te geven om te innoveren.

Aantal geplaatste jongeren op werk, leerwerkbanen (BBL), overige scholing en werkervaringsplaats

Gemeentelijke registratie

Percentage werkloze jongeren

Verwey-Jonker instituut

•

Intensief samenwerken met scholen en UWV om leerlingen van de praktijkschool, Voortgezet Speciaal onderwijs en Entree-opleiding naar een duurzame werkplek te begeleiden tijdens laatste schooljaar en eerste jaar na uitstroom

•

Opzetten en onderhouden van een netwerk om onderwijsinstellingen en bedrijven bij elkaar te brengen

•

Onderhouden van het netwerk Arbeidsintegratie (Pro/VSO, gemeente, UWV) om aansluiting school en arbeidsmarkt te versterken

•

Monitoren van de aanvragen van scholingsbelemmeringen en aanmeldingen voor doelgroep-register, om gebruik te kunnen maken van de no-risk polis UWV en garantiebanen

•

Aansluiting Pro/VSO, Entree onderwijs op participatiebedrijf

•

Inzetten van de Leerwerkstraat op maat

Onvoldoende medewerking van werkgevers en scholen.

Voor het realiseren van leerwerkbanen en stages is samenwerking met werkgevers en scholen noodzakelijk.

Intensiveren relatie met werkgevers en scholen, goede voorlichting en ontzorgen scholen en werkgevers.

De gemeente verstrekt een uitkering aan wie dat nodig heeft. Dat doen wij tijdig, efficiënt en met een dienstverlening die gericht is op maatwerk. Een rechtmatige inkomensverstrekking is gebaseerd op drie pijlers: een duidelijke vraagverheldering, het bevorderen van naleving bij de inwoner die een uitkering nodig heeft en een snelle signalering van onrechtmatige uitkeringssituaties. Wij investeren in het kennen van onze klanten en in informatieoverdracht. Dat doen we mede vanuit de gedachte dat iemand die zich gekend voelt, eerder geneigd is de regels na te leven. Daarom is het van belang dat deze regels vooraf helder en duidelijk zijn voor de persoon voor wie die regels gelden. Een snelle signalering van onrechtmatige uitkeringssituaties is de sluitpost van ons handhavingsbeleid. Ons streven is om onrechtmatige situaties in beeld te hebben binnen zes maanden nadat ze zijn ontstaan. Hierdoor blijven de gevolgen van de onrechtmatige situatie voor alle betrokkenen zo klein mogelijk .

Om te investeren in meer contactmomenten met meer mensen om hen in beweging te krijgen, hebben we ook een intensivering van nalevingscapaciteit nodig om de BUIG-aanpak sluitend te krijgen. Deze intensivering is tweeledig: er is extra capaciteit nodig om de naleving op de gemaakte trajectafspraken te kunnen verzorgen en we gaan extra gerichte themacontroles uitvoeren. De extra capaciteit proberen we zo flexibel mogelijk beschikbaar te hebben, waardoor de aanpak een samenspel zal zijn van ondersteuning en naleving. Hierbij zal de uitstroom naar werk altijd de voorkeur hebben boven rechtmatigheidsonderzoeken.

Fraude wordt binnen zes maanden gesignaleerd

Eigen registratie

Preventiequotum (verschil tussen aanvragen en toekenningen)

Eigen registratie

Percentage van de uitkeringsaanvragen dat wordt afgehandeld binnen de wettelijke termijn

Eigen registratie

•

Verstrekken uitkeringen

•

Vergroten nalevingsbereidheid door gericht te handhaven

•

Inzetten op preventieve handhaving door informeren en communiceren

•

Verbeteren lik-op-stukbeleid door afhandeling van signalen te versnellen